Redakcja Polska

Wielka Polska Mapa Szkocji. Polonia dba o historyczne dziedzictwo

07.02.2025 10:38
Znana również jako Wielka Mapa generała Maczka to trójwymiarowy model całej Szkocji wykonany z betonu i kamienia. Budowla przez lata popadała w zapomnienie i niszczała, teraz integruje wokół siebie Polaków i Szkotów
Audio
  • Grzegorz Kościelak opowiada o Wielkiej Polskiej Mapie Szkocji i działalności Szkoły Koniczynka w Peebles [posłuchaj]
West Coast of Scotland, Barony Castle Map, Peebleshire
West Coast of Scotland, Barony Castle Map, PeebleshireFoto: Wikipedia CC BY-SA 3.0

Mapę tę zbudował Jan Tomasik, były żołnierz 1 Dywizji Pancernej – właściciel Barony Castle – w latach 1974–1976. Jest to największa na świecie mapa plastyczna; została ona wpisana na Szkocką Listę Zabytków jako zabytek kategorii B[1].

Choć mapa, którą dziś widzimy, została zbudowana w 1975 roku, to jej historia sięga czasów II wojny światowej. W maju 1940 roku zamek Blackbarony został przekazany jednostkom Polskich Sił Zbrojnych stacjonujących w Szkocji. Ulokował się tu sztab brygady. W latach 1940–1946 miała tu również swą siedzibę Wyższa Szkoła Wojenna. Polskie wojsko samodzielnie zabezpieczało odcinek wschodniego brzegu Szkocji pomiędzy miastami Montrose i Burntisland. Równocześnie wspomagało jednostki brytyjskie w ochronie reszty wschodniego wybrzeża Szkocji (od Inverness po Berwick). 

By lepiej poznać warunki terenowe Szkocji oraz by toczyć sztabowe gry wojenne, zbudowano na dziedzińcu zamkowym tymczasową, przestrzenną mapę Szkocji. Nie jest znana dokładna lokalizacja, ani rozmiar tej mapy.

W 1946 roku zamek powrócił w ręce swych właścicieli i znów stał się hotelem. Po wojnie (w 1969 roku) jeden z byłych podwładnych gen. Maczka, Jan Tomasik, kupił Hotel Blackbarony. Na zaproszenie Tomasika w hotelu zamieszkał gen. Maczek wraz z rodziną. W trakcie rozmów między obu panami padł pomysł, by odbudować dawną taktyczną mapę, jednak w o wiele doskonalszy i trwały sposób.

Po śmierci Jana Tomasika hotel został sprzedany, a Mapa popadła w zapomnienie. Konstrukcja narażona na działanie deszczu i mrozu, przykryta warstwą gnijących liści, mocno ucierpiała.  

We wrześniu 2012 roku odbyła się debata Szkockiego Parlamentu, w trakcie którego padły słowa o „historycznym znaczeniu Wielkiej Polskiej Mapy Szkocji” oraz zapewnienie o wsparciu przez parlament projektu odbudowy Mapy.

Budowla wymaga jednak stałej opieki i konserwacji. W związku z tym, w ubiegłym roku powstało Stowarzyszenie "Mapa", któremu przewodzi Grzegorz Kościelak, jednocześnie dyrektor Polskiej Szkoły "Koniczynka' w Peebles. Zapraszamy do odsłuchania załączonej rozmowy!



Posłuchaj
07:46 Grzegorz Kościelak.mp3 Grzegorz Kościelak opowiada o Wielkiej Polskiej Mapie Szkocji i działalności Szkoły Koniczynka w Peebles

 

Szkocka Polonia dla powodzian. Trwa zbiórka darów

19.09.2024 17:00
W ostatnich dniach Polskę dotknęła tragiczna w skutkach powódź, która spowodowała ogromne zniszczenia. Polonia, ale także Szkoci nie są obojętni i śpieszą z pomocą.

15-lecie Polskiego Centrum Pomocy Rodzinie w Edynburgu

09.12.2024 14:22
Polskie Centrum Pomocy Rodzinie zostało utworzone w odpowiedzi na potrzeby polskich imigrantów przebywających w Szkocji, którzy ze względu na przeprowadzkę do innego kraju zmagają się z barierami i trudnościami związanymi z życiem za granicą.

Polska Szkoła im. św. Stanisława Kostki w Aberdeen. Odwiedzamy największą polską szkołę w Szkocji

13.12.2024 14:18
Polonia w Szkocji jest wyjątkowo aktywna. Stąd też na miejscu działa tak wiele polskich szkół, których celem jest nauka w języku polskim. Największą tego typu placówką jest szkoła  w Aberdeen

Trwa 8. edycja Polish-Scottish Mini Festival 2025

23.01.2025 09:07
Polsko-Szkocki Mini Festiwal organizowany przez Polish Association Aberdeen udowadnia, że możliwe jest budowanie społeczności opartej na łączeniu różnorodnych środowisk kulturowych.