W liście, do którego dotarło Polskie Radio, izraelski przywódca zapewnił, że proces uznania ambasadora RP w Szwajcarii Aleksandra Ładosia i jego zastępcy Stefana Ryniewicza jest w toku. Byli oni zaangażowani w proceder masowego fałszowania paszportów latynoamerykańskich w celu ratowania Żydów przed Zagładą.
Konsul Markus Blechner w rozmowie z Polskim Radiem powiedział, że sprawa uhonorowania polskich dyplomatów idzie w dobrą stronę.
- Wygląda na to, że prezydent skontaktował się z Jad Waszem i jego informacja w liście brzmi tak, że sprawa będzie poddana ponownej ocenie i będzie na dobrej drodze. Jako prezydent Izraela w oficjalny sposób wyraził również swoje uznanie dla tego, co zrobiła Grupa Berneńska - mówił Markus Blechner.
Działania prezydenta Izraela
W 2019 roku Instytut Jad Waszem przyznał tytuł Sprawiedliwego jedynie konsulowi Konstantemu Rokickiemu, który własnoręcznie sfałszował ponad tysiąc paszportów Paragwaju. Aleksander Ładoś i Stefan Ryniewicz mieli otrzymać oficjalne podziękowanie.
Markus Blechner ocenił, że list Reuwena Riwlina zwrócił uwagę na sprawę uhonorowania wszystkich nieżydowskich członków Grupy Ładosia.
- Oczywiście prezydent Izraela nie może obiecać ani zobowiązać się, że to zostanie załatwione i panowie Ładoś i Ryniewicz zostaną uznani za Sprawiedliwych. Nawet jako prezydent nie może tego zrobić. To musi iść swoją drogą. Ale uważam, że odkąd się zaangażował, to sprawa jest na dobrej drodze - mówił konsul honorowy RP w Zurychu.
Markus Blechner uważa, że w przyszłym roku okaże się czy Aleksander Ładoś i Stefan Ryniewicz zostaną włączeni do grona Sprawiedliwych wśród Narodów Świata.
Ratunek dla Żydów
Grupa Ładosia, złożona z polskich dyplomatów z Berna oraz przedstawicieli organizacji żydowskich, w latach 1941-43 w sposób zorganizowany i na masową skalę nielegalnie kupowała, sporządzała i dostarczała osobom zagrożonym Zagładą sfałszowane paszporty oraz poświadczenia obywatelstwa. Dotyczyło to głównie dokumentów czterech państw - Paragwaju, Hondurasu, Haiti i Peru. W ten sposób Żydzi stawali się obywatelami państw trzecich, co zwiększało ich szanse na uniknięcie śmierci w obozach zagłady.
W skład grupy Ładosia wchodzili także Żydzi - to pracownik polskiej ambasady Juliusz Kühl, poseł na Sejm II RP Abraham Silberschein oraz przedstawiciel organizacji żydowskich Chaim Eiss.
Do początku 2020 roku Instytutowi Pileckiego udało się ustalić imienny spis ponad 3 tysięcy 200 Żydów, których dyplomaci próbowali ratować. Ocalono co najmniej kilkuset z nich.
Karol Darmoros/IAR