140 lat temu, 18 czerwca 1884 roku, urodził się Édouard Daladier, polityk, kilkukrotny premier Francji, współodpowiedzialny za podpisanie układu monachijskiego i klęskę Francji w czerwcu 1940 roku.
Początki kariery
- Daladier pochodził ze skromnej rodziny, jego ojciec był piekarzem - przybliżał sylwetkę premiera dr hab. Jan Zamojski w audycji "Postacie XX wieku" Sławomira Szofa.
Pierwsze kroki w polityce stawiał w 1914 roku, kiedy bezskutecznie ubiegał się o elekcję. Karierę przerwał wybuch Wielkiej Wojny.
- Na wojnie spisywał się bardzo dobrze. Awansował ze stopnia podoficerskiego do stopnia kapitana - mówił historyk.
Liczne zasługi frontowe pomogły mu w wyborach 1919 roku.
- Startował z ramienia partii, która określana była jako lewicowa, ale korzysta z pomocy tzw. Wspólnoty Interesów. Była to instytucja powołana przez dużych właścicieli powołana dla popierania polityków, którzy mogą być użyteczni dla interesów wielkiego kapitału francuskiego - wyjaśniał gość Sławomira Szofa.
Etatowy premier
Od 1924 Daladier obejmował kolejne teki w zmieniających się rządach. Przez krótki czas był premierem w 1933 i ponownie w 1934 roku. W 1936 roku, wraz z powołaniem rządu Frontu Ludowego (w jego skład wchodzili socjaliści, Partia Radykalna Daladiera, zaś poparcia udzielili mu komuniści) objął stanowisko ministra wojny, które piastował do 1940 roku.
- On w dużej mierze odpowiada za nieprzygotowanie Francji do wojny - twierdził historyk w audycji z 1998 roku. - Francuzi posiadali dokładne dane dostarczone przez polski wywiad na temat niemieckich zbrojeń. Francja była jednak pewna swojej potęgi. Francuscy dowódcy spoczywali na laurach 1918 roku.
Hańba Monachium
Od 10 kwietnia 1938 ponownie piastował stanowisko premiera. Był współodpowiedzialny - wraz z Nevillem Chamberlainem - za podpisanie układu monachijskiego we wrześniu 1938 roku. Dopiero gdy Hitler zajął Czechosłowację, Daladier zaczął wcielać w życie program modernizacji armii.
- Daladier ma tu jedną, jedyną zasługę, że doprowadził do utworzenia pierwszej jednostki pancernej w armii francuskiej - mówił historyk. - W 1938 roku Francuzi przeprowadzają mobilizację miliona ludzi, ale nie mają żadnego planu operacyjnego co zrobić na wypadek wybuchu wojny. Jedynymi koncepcjami była obrona, przedłużenie Linii Maginota aż po morze, dać czas na zmontowanie się koalicji antyniemieckiej i prowadzenie wojny na wyczerpanie.
Sojusznik spisany na straty
3 września 1939, w odpowiedzi na atak III Rzeszy na Polskę, Francja wypowiedziała wojnę Niemcom, wypełniając sojusznicze zobowiązanie. Pomoc Francji ograniczyła się jednak tylko do zrzucania na teren wroga ulotek.
- W kwietniu 1939 odbyła się konferencja francusko-brytyjska, na której zapadła decyzja (…), że o losach Polski nie zadecyduje pierwsza kampania, a ostateczny wynik wojny - wyjaśniał historyk.
28:54 édouard daladier___2623_98_iv_tr_0-0_10806882ae565210[00].mp3 Postać Édouarda Daladiera w audycji Sławomira Szofa z cyklu "Postacie XX wieku" (PR 20.09.1998)
Stanowisko premiera piastował do 21 marca 1940 roku. Po klęsce Francji w czerwcu 1940 został aresztowany przez rząd Vichy, zaś w 1943 deportowany do Niemiec, gdzie osadzono go w Dachau. Przeżył piekło obozu i po wojnie powrócił do życia politycznego. Nie odegrał jednak znaczącej roli. Zmarł 10 października 1970 roku.
bm