Logo Polskiego Radia
POSŁUCHAJ
PolskieRadio24.pl
Bartłomiej Makowski 23.11.2022

Egipt. Odkryto najstarszy grobowiec powiązany z przesileniem zimowym

Znajdujący się w nekropolii Qubbet el-Hawa monument jest precyzyjnie zorientowany tak, by w dniu przesilenia zimowego słońce wschodziło nad nim w taki sposób, żeby promienie oblewały światłem miejsce, które miało pomieścić posąg zarządcy miasta Elefantyna, żyjącego około 1830 roku p.n.e.

Grobowiec doskonale rejestrował cały cykl słoneczny, co w kulturze starożytnego Egiptu związane było z ideą odrodzenia. O ile przesilenie zimowe (przypadające 21 grudnia) oznaczało początek zwycięstwa światła słonecznego nad ciemnością, o tyle przesilenie letnie z reguły zbiegało się z początkiem corocznego wylewu Nilu, stąd oba wydarzenia miały ważną symbolikę związaną ze zmartwychwstaniem zmarłego namiestnika. Przesilenie zimowe uważano za moment narodzin lub odrodzenia boga Ozyrysa, panującego nad cyklem życia i śmierci. 

Plan grobowca wraz z wektorami padania promieni słonecznych. Fot.: Uniwersytet w Maladze Plan grobowca wraz z wektorami padania promieni słonecznych. Fot.: Uniwersytet w Maladze

Odkrycia dokonali naukowcy z Uniwersytetu w Maladze (UMA) i Uniwersytetu w Jaen (UJA). Zostało ono opisane w prestiżowym "Mediterranean Archaeology and Archaeometry". Badacze, dzięki danym archeologicznym, ustalili wiek grobowca, po czym wpisali dane do specjalnego oprogramowania, które obliczyło położenie słońca w latach budowy monumentu. 

Czytaj także: 

"Badanie dowodzi, że Egipcjanie byli w stanie obliczyć pozycję słońca i orientację jego promieni, co więcej: używali tej wiedzy przy projektowaniu miejsc wiecznego spoczynku. Chociaż grobowiec z Qubbet el-Hawa jest najstarszym przykładem, jaki kiedykolwiek znaleziono, z pewnością nie jest jedynym" - wskazują odkrywcy. 

Grobowiec znajduje się na obszarze starożytnego miasta Elefantyna, położonego na noszącej taką samą nazwę wyspie na środkowym Nilu. Należał najprawdopodobniej do urzędnika imieniem Heqaib-ankh, zarządcy Elefantyny z czasów panowania XII dynastii. Namiestnik służył najprawdopodobniej za rządów faraona Amenemhata III - władcy, który zasłynął jako ambitny budowniczy. Grobowiec został odkryty w 2008 roku przez naukowców z Uniwersytetu w Jaen, a prace przy jego oczyszczaniu trwały do 2018 roku. 

EurekAlert!/Mediterranean Archaeology and Archaeometry/bm