Film dokumentalny "Polmission. Tajemnice paszportów", którego koproducentem jest Instytut Pamięci Narodowej, przedstawia wątek jednej z największych i najbardziej zagadkowych akcji ratowania Żydów podczas II wojny światowej. Premierę filmu zapowiedziano na 24 października tego roku.
Paszporty Paragwaju. Pierwszy dokument o Grupie Berneńskiej
Obraz w reżyserii Jacka Papisa jest kontynuacją filmu "Paszporty Paragwaju" i opowiada o dalszych losach Ocalonych dzięki działalności polskiej dyplomacji i polskiego wywiadu, we współpracy z międzynarodowymi organizacjami.
W ramach tej operacji udało się uratować od zagłady około 3000 Żydów, wystawiając im fałszywe paszporty krajów Ameryki Południowej, m.in. Paragwaju. W filmie Jacka Papisa przedstawiono rozmowy z Ocalonymi oraz członkami ich rodzin. Ponadto głos zabierają również historycy, którzy próbują rozwiązać niewyjaśnione dotychczas w tej kwestii zagadki oraz rozwikłać tytułową "tajemnicę paszportów".
Aleksander Ładoś – przywódca grupy berneńskiej, która ratowała Żydów w czasie wojny
- Film "Polmission. Tajemnice Paszportów" wyraźnie ukazuje akcję ratowania Żydów w okupowanej przez Niemcy Europie, która odbywała się dzięki fałszywie wypełnianym paszportom neutralnych państw. Była ona nie tylko wspólnym dziełem grupy polskich dyplomatów - na czele z Aleksandrem Ładosiem, ambasadorem RP w Szwajcarii - oraz współpracujących z nimi środowisk żydowskich, ale również tajnym przedsięwzięciem polskiego rządu na uchodźstwie. Polski rząd przeznaczał na ten cel środki finansowe pozyskiwane z różnych, w tym także z żydowskich źródeł" - powiedział PAP Mateusz Szpytma, wiceprezes IPN.
Pamięci Polaków Ratujących Żydów - kliknij w obrazek i zobacz serwis historyczny
Film pokazuje również, że ambasada w Bernie współpracowała w tym zakresie z co najmniej kilkoma innymi polskimi placówkami dyplomatycznymi, m.in. w USA, Japonii, Palestynie.
- Wyraźnie widać również tropy, że w akcję był zaangażowany polski wywiad, którego agenci byli rozlokowani w różnych częściach świata - dodał Mateusz Szpytma, przypominając, że do placówki RP w Bernie spływały informacje o losie Żydów nie tylko w okupowanej Europie, ale nawet na Dalekim Wschodzie.
Sprawiedliwi ambasadorzy. Polscy dyplomaci, którzy pomagali Żydom
Film "Paszporty Paragwaju" w reżyserii Roberta Kaczmarka miał swoją premierę w styczniu 2019 roku. Od tego czasu był wielokrotnie wyświetlany w kraju oraz za granicą, gdzie pojawił się w angielskiej wersji lektorskiej oraz z napisami opracowanymi w kilku językach (np. niemieckim, włoskim, francuskim, rosyjskim i hebrajskim). Obraz Paszporty Paragwaju zdobył nagrodę w konkursie głównym na XI Festiwalu Niepokorni Niezłomni Wyklęci w 2019 roku w Gdyni.
Czytaj także: