Cenny eksponat
Odnaleziony w Tarnowie model to bozzetto, czyli trójwymiarowy szkic rzeźbiarski. Został wykonany z drewna oraz gipsu i przedstawia naturalnej wielkości postać św. Jadwigi. Władczyni leży, a jej ręce są złożone, jak do modlitwy. Ubrana jest w długą, wiązaną na piersi suknię i płaszcz. Głowa monarchini leży na poduszce zdobionej motywem lilii (jest to nawiązanie do herbu Andegawenów, czyli rodu, z którego wywodziła się Jadwiga), a u jej stóp znajduje się pies - symbol wierności.
Model sarkofagu św. Jadwigi. Źródło: Tomasz Głowacz
Badacze odkryli na rzeźbie sygnaturę, która potwierdziła, że model został wykonany w Rzymie w 1901 roku przez słynnego polskiego rzeźbiarza i medaliera Antoniego Madeyskiego. Jest to dokładna kopia sarkofagu królowej Jadwigi, który stanął w katedrze wawelskiej w 1902 roku.
Jak powiedział w rozmowie z portalem Tarnów Nasze Miasto Tadeusz Mędzelowski, pasjonat historii, który dokonał tego spektakularnego odkrycia, bozzetto znalazło się w Małopolsce na początku XX wieku, gdy artysta podarował swoje dzieło księżnej Konstancji Sanguszko z domu Zamoyskiej, ówczesnej pani pałacu w Tarnowie-Gumniskach.
Rzeźba królowej Jadwigi Andegaweńskiej znajdująca się na bozzetcie autorstwa Antoniego Madeyskiego. Źródło: Tomasz Głowacz
Model umieszczono w przypałacowej kaplicy, gdzie znajdował się do 1944 roku. Gdy budowla została uszkodzona podczas niemieckiego bombardowania, bozzetto przeniesiono do wnętrza pałacu. W tym miejscu można je było podziwiać do przełomu lat 60. i 70. XX wieku.
– Wtedy w pałacu znajdowała się już szkoła, a sarkofag traktowany był jak zawalidroga. Zapadła decyzja, aby umieścić go w bocznej nawie nowo wybudowanego, a nieurządzonego jeszcze kościoła na Rzędzinie – mówił Tadeusz Mędzelowski w rozmowie z portalem Tarnów Nasze Miasto.
Cenny obiekt został schowany w jednym z kościelnych magazynów, gdzie przeleżał kolejne pięćdziesiąt lat. Dopiero w 2022 roku Tadeusz Mędzelowski przypadkiem dowiedział się o jego istnieniu. Tę informację przekazała mu jedna ze szkolnych woźnych, która w latach 70. XX wieku pracowała w pałacu Sanguszków. Po kilku miesiącach poszukiwań obiekt udało się odnaleźć. Po konserwacji ma on trafić do przypałacowej kaplicy Sanguszków.
Św. Jadwiga
Jadwiga Andegaweńska przyszła na świat w 1373 lub 1374 roku w mieście Buda (obecnie jest to część węgierskiego Budapesztu), jako najmłodsza córka Elżbiety Bośniaczki i Ludwika I Wielkiego, króla Węgier, a w latach 1370-1382 również władcy Polski. Początkowo miała zostać żoną austriackiego księcia Wilhelma Habsburga, któremu została przyrzeczona zaledwie kilka miesięcy po narodzinach. Wszystko zmieniło się jednak gdy w 1382 roku zmarł ojciec księżniczki.
Na zjeździe w Radomsku, który odbył się pod koniec listopada 1382 roku, polska szlachta zadecydowała, że na króla swojego państwa koronuje jedną z córek Ludwika I Wielkiego. Wpierw wybrano najstarszą Katarzynę, lecz dziewczyna zmarła krótko po ogłoszeniu decyzji. Druga w kolejności była Maria, jednak jej kandydaturę szybko odrzucono - była bowiem żoną Zygmunta Luksemburczyka, elektora brandenburskiego, a polska szlachta niechętnie patrzyła na "króla Niemca". Ostatecznie zdecydowano więc, że tron odziedziczy Jadwiga - jej koronacja odbyła się w październiku 1384 roku.
Kilka miesięcy później zawarto unię w Krewie. Książę litewski Władysław Jagiełło obiecał wówczas, że przyjmie chrześcijaństwo w obrządku katolickim, schrystianizuje swoje państwo, a także przyłączy do Królestwa Polskiego należące do niego ziemie litewskie i ruskie. Porozumienie zostało przypieczętowane związkiem małżeńskim, który został zawarty pomiędzy Władysławem Jagiełłą a Jadwigą Andegaweńską w 1386 roku. Para nie doczekała się potomstwa - ich jedyna córka Elżbieta Bonifacja zmarła krótko po narodzinach.
Jadwiga pozostawała królową Polski przez kilkanaście lat. W polityce cechowała ją łagodność - dążyła do stabilizacji sytuacji panującej w kraju i redukcji wszystkich napięć pojawiających się w kontaktach państwa z sąsiadami. Słynęła również ze swojej działalności dobroczynnej i kulturalnej - ufundowała wiele nowych kościołów, a także uposażyła te już istniejące. Jako pierwsza zleciła również tłumaczenie biblijnej Księgi Psalmów na język polski.
Władczyni zmarła w 1399 roku z powodu komplikacji poporodowych. W 1997 roku została kanonizowana przez papieża Jana Pawła II.
Źródło: portal Tarnów Nasze Miasto/jb