Logo Polskiego Radia
POSŁUCHAJ
Jedynka
Anna Kłys 07.04.2021

Czy Wineta - Jómsborg - Wolin to ten sam gród?

Wedle średniowiecznych przekazów nad Bałtykiem, u ujścia Odry, istniała potężna Wineta - największe z miast ówczesnej Europy i wielki ośrodek handlowy. Jej lokalizacja pozostaje tajemnicą. Niektórzy uważają, że tego miasta szukać trzeba na wyspie Wolin. Konfrontacja źródeł pisanych z zabytkami odkrywanymi przez archeologów nasuwa intrygujące pytanie, czy Wineta - Jómsborg - Wolin to ten sam gród?

głagolica shutterstock 1200x660.jpg
Czy Słowianie mieli pismo, którym zapisywali swój język?

Relacje Adama z Bremy 

Wedle XI-wiecznej relacji kronikarza Adama z Bremy, u ujścia Odry miało się znajdować jedno z największych miast ówczesnej Europy - Wineta. Ten znany ośrodek handlowy, zamieszkany przez Słowian, Greków i inne ludy, został ostatecznie podbity przez skandynawskich najeźdźców - Norwegów.

Posłuchaj
25:05 Jedynka/Eureka Wolin.mp3 Czy Wineta - Jómsborg - Wolin to ten sam gród? (Eureka/Jedynka)

 

Czy kronikarz używał nazwy Wineta w opisie miasta? - Adam z Bremy dał nam informację o największym mieście Europy położonym w ziemi Słowian, gdzieś u ujścia Odry, które według niego nazywało się Jumne - mówi na antenie Programu 1 Polskiego Radia prof. Marian Rębkowski, dyrektor Instytutu Archeologii i Etnologii PAN. - On dostarczył nam również garść niezwykle interesujących informacji, że miasto, oprócz Słowian, zamieszkiwali Grecy, barbarzyńcy oraz Sasi - opowiada. 

Miasto zniszczone przez morze

Kronikarz pisał również, że miasto zostało zdobyte (w domyśle zniszczone) przez norweskiego króla Magnusa. Według różnych opowieści na przestrzeni lat mówiono, że była to kara boża dla mieszkańców. - Ta informacja pojawia się znacznie później w wieku XVI. Sekretarz Książąt Pomorskich Tomasz Kantzow napisał wielkie dzieło o przeszłości Pomorza zatytułowane "Pomerania", gdzie skompilował całą ówczesną wiedzę na temat Winety. Tam pojawił się wątek, opis i próba lokalizacji tej Winety nie na lądzie, ale w morzu, niedaleko miasta, które dzisiaj się nazywa Wolgast (wcześniej nazywała się Wołogoszcz) - wyjaśnia gość audycji. - Ona położona jest u ujścia rzeki Piany do Bałtyku i podobno w tej Wołogoszczy, wypływając w morze, Kantzow widział ślady, relikty, fundamenty miasta zatopionego w morzu i tu się zaczyna ludowy wątek miasta, które uległo zniszczeniu przez wody i te poboczne informacje o tym, że przyczyną była pycha mieszkańców - dodaje. 

Zapraszamy do wysłuchania całej audycji, w której prof. Marian Rębkowski opowiada również m.in. o badaniach archeologicznych na wyspie Wolin oraz o historii miasta Jómsborg. legendarnej osadzie Wikingów. 

Ponadto w audycji: 

- kiedy na Bliskim Wschodzie dopiero powstawały zręby wielkich cywilizacji, we wschodniej Europie – na terenie dzisiejszej Rumunii, Mołdawii i Ukrainy - budowano gigantyczne osiedla liczące kilkanaście tysięcy mieszkańców. Społeczność kultury trypolskiej do dziś jest zagadką nie tylko ze względu na zamieszkiwanie w tak ogromnych osadach, ale i na produkcję niezwykle wyrafinowanej ceramiki. Trypolanie pojawili się w Europie w 6 tys. p.n.e. i zniknęli po ok. 3 tysiącach lat. Najnowsze badania rzucają nieco więcej światła na kwestię ich pochodzenia. O tym mówił prof. Piotr Dyczek – dyrektor Ośrodka Badań nad Antykiem Europy Południowo-Wschodniej. 

Czytaj również: 

***

Tytuł audycji: Eureka

Prowadzi: Katarzyna Kobylecka 

Goście: prof. Piotr Dyczek (dyrektor Ośrodka Badań nad Antykiem Europy Południowo-Wschodniej), prof. Marian Rębkowski (dyrektor Instytutu Archeologii i Etnologii PAN) 

Data emisji: 7.04.2021 r. 

Godzina emisji: 19.30

ans