23:49 Jedynka/Eureka - 27.07.2021 fontanny Historia fontann - od starożytnych wodotrysków do multimedialnych pokazów (Eureka/Jedynka)
Miano najsłynniejszej na świecie, za sprawą filmu Federico Felliniego, zyskała rzymska Fontanna di Trevi. Inne znane to: Magiczna w Barcelonie, Warszawska w Paryżu, Jet na Jeziorze Genewskim. Manneken pis, 61-centymetrowy sikający chłopiec z Brukseli, to miniaturka w porównaniu ze 150 fontannami w Peterhofie pod Petersburgiem. My też mamy swoje słynne fontanny: w Ogrodzie Saskim w Warszawie czy Neptuna w Gdańsku.
Kto, kiedy i gdzie zbudował pierwszą fontannę? Jak zmieniała się przez wieki konstrukcja? Czym różni się wersja arabska od europejskiej? W audycji "Eureka" tajemnice fontann zgłębialiśmy wraz z Jadwigą Marchwicą, historykiem sztuki z Muzeum Inżynierii Miejskiej w Krakowie.
Czytaj także:
- Już 3000 lat przed naszą erą, w starożytnej Mezopotamii, ludzie chcieli ozdabiać swoje tereny, i też trochę się ochłodzić - fontannami. W starożytnej Grecji wykonywano je z kamienia, z marmuru. Małe, ładnie zdobione fontanny umiejscawiano na wewnętrznych dziedzińcach, nawet w domach. W Rzymie, już w czasach naszej ery, odkryto 39 monumentalnych fontann, zasilanych z akweduktów - wyjaśniła Jadwiga Marchwica.
Co ciekawe, wyróżniamy typy fontann. - Arabska fontanna nie wybija wody gdzieś wysoko w powietrze. Ta woda nie rozbija lustra wody, tylko ścieka delikatnie po elementach fontanny, samej rzeźby. Takie fontanny widujemy często w otoczeniu kościelnym. Można je zobaczyć np. w Lourdes czy w Krakowie, przy kościele podgórskim. Typ europejski to są te wszystkie parki fontannowe. To jest fontanna, która wybija pod ciśnieniem wodę, ta woda wyskakuje wysoko w powietrze i wraca, rozbijając lustro wody, tworząc wachlarz - opisała gość radiowej Jedynki.
- Fontanny stały się elementem miasta, nie tylko ciekawym wizualnie, ale także potrzebnym - oceniła rozmówczyni Doroty Truszczak. W audycji rozmawialiśmy o krakowskich fontannach.
Poza tym w audycji:
Słońce. Przyjaciel czy wróg człowieka?
Słońce jakie jest, każdy widzi - w ten sposób moglibyśmy strawestować definicję konia podaną w "Nowych Atenach", czyli w jednej z pierwszych polskich encyklopedii, napisanej w XVIII wieku przez kanonika Benedykta Chmielowskiego. Ale słońce to nie tylko światło i ciepło.
Gość: prof. Paweł Rudawy (Instytut Astronomiczny Wydziału Fizyki i Astronomii Uniwersytetu Wrocławskiego).
***
Tytuł audycji: Eureka
Prowadzi: Dorota Truszczak
Goście: Jadwiga Marchwica (historyk sztuki z Muzeum Inżynierii Miejskiej w Krakowie)
Data emisji: 27.07.2021 r.
Godzina emisji: 19.30
kk