Inicjatorem marszu był Białoruski Komitet Narodowy, ciało skupiające część liderów i partii proeuropejskiej, prodemokratycznej opozycji. Jednym z przywódców ruchu jest były kandydat opozycji na prezydenta i były więzień polityczny, a także założyciel Białoruskiego Stowarzyszenia Wojskowych, Mikoła Statkiewicz. Marsz współorganizowali też przywódcy Białoruskiej Chrześcijańskiej Demokracji Paweł Siewiaryniec i Wital Rymaszewski, lider niezależnych związków zawodowych Gienadź Fiadynicz i Uładzimir Niaklajeu, w przeszłości, podobnie jak Statkiewicz, kandydat na prezydenta opozycji.
Kolejne akcje mają odbyć się 15 marca i 25 marca.
Protestowano przeciwko tzw. "podatkowi dla darmozjadów", ale domagano się także przemian na Białorusi. Wołano "Solidarność, solidarność", "Odejdź".
”Nie - nielegalnemu dekretowi nr 3!”, ”Nie - Łukaszence!”, ”Nie - dyktaturze!”, „Łukaszenka to darmozjad nr 1” – skandowali Białorusini zebrani na Placu Październikowym w centrum Mińska.
Jak można sądzić na podstawie nagrań, w proteście wzięło udział co najmniej tysiąc osób, Radio Swaboda podaje, że w różnych momentach było to od 1 do 3 tysięcy ludzi. Według stacji, piątkowy protest był największa masową akcją na Białorusi od grudnia 2010 r.
Motywem przewodnim piątkowego protestu był sprzeciw wobec tzw. „podatku od bezrobocia”. Na mocy prezydenckiego dekretu nr 3 z 2015 r., nazywanego potocznie dekretem o „darmozjadach” lub „nierobach”, muszą go płacić osoby, które nie przepracowały w ciągu roku przynajmniej 183 dni. Jest to jednorazowa opłata równowartości ok. 800 złotych.
Konieczność płacenia podatku wzbudza kontrowersje wśród Białorusinów, z których wielu argumentuje, że w związku z kryzysem znalezienie pracy jest coraz trudniejsze. To rozwiązanie krytykowali też niezależni ekonomiści. Osoby oficjalnie zarejestrowane jako bezrobotne nie muszą płacić podatku.
- Władze zabierają nam pieniądze, których nigdy nie mieliśmy - mówiły występujące w czasie protestu przedstawicielki białoruskich regionów.
Niektórzy palili wezwania do zapłacenia podatku, zwane ostatnio przez Białorusinów „listami szczęścia”.
”Opozycja gotowa do okrągłego stołu”
Opozycjoniści mówili, że są gotowi do „okrągłego stołu” z władzą, ale zastrzegali, że powinny to być rozmowy „jak równy z równym”. Żądali zaprzestania represji wobec opozycji, przywrócenia wolności mediów, dopuszczenia do dialogu również polityków, którzy zostali zmuszeni do wyjazdu z kraju.
Organizatorzy zaproponowali zebranym przyjęcie rezolucji, w której domagają się anulowania dekretu nr 3, zaprzestania obniżania realnych dochodów, rezygnacji z podwyższania wieku emerytalnego i podwyżki opłat komunalnych, a także sprawiedliwych i wolnych wyborów. Uczestnicy przyjęli uchwałę przez aklamację, podobnie jak propozycję, by Statkiewicz i towarzyszący mu opozycjoniści zostali "przedstawicielami narodu” w negocjacjach z władzą.
- Jeśli w ciągu miesiąca nasze postulaty nie zostaną spełnione, podejmiemy nowe kroki – zapowiedział Statkiewicz.
Po zakończeniu demonstracji uczestnicy udali się w kierunku ministerstwa ds. podatków.
Podział opozycji
Część środowisk opozycyjnych, też proeuropejskich i prodemokratycznych m.in. Białoruski Front Narodowy, Ruch O Wolność i kampania "Mów Prawdę" nie zdecydowało się na udział w piątkowym proteście. Te partie zazwyczaj, choć sa silnie proeuropejskie i demokratyczne, prezentują łagodniejszą linię wobec władz , tzn. np. w odróżnieniu od tych skupionych od niedawna w Białoruskim Komitecie Narodowym, w czasie sporu, czy wzywać do bojkoru nieuczciwych wyborów, nie wzywały do bojkotu.
Oddzielną akcję o podobnym charakterze część opozycji planuje na 15 marca (organizuje ją Białoruska Chrześcijańska Demokracja).
Z kolei Statkiewicz wezwał do udziału w powtórnej akcji 25 marca, w centrum Mińska. Gdzie dokładnie - to zależy, czy władze pozwolą na manifestację i w jakim miejscu.
***
O akcji napisała też państwowa agencja informwcyjna BiełTA, co jest wyjątkowym wydarzeniem, jako że do tej pory z reguły nie odnotowywała ona tego rodzaju akcji.
**
WIDEO: wideorelacja Radia Swaboda, nagrana na żywo w czasie marszu
PAP/IAR/agkm
