- Tak zwany gimnazjalny portret Mikołaja Kopernika znajduje się w Ratuszu Staromiejskim w Toruniu. To jedno z najpopularniejszych utrwaleń wizerunku astronoma.
- "Nicolaus Copernic Puld", czyli "Mikołaj Kopernik brudny" – taki napis odkrył zespół naukowców na tylnej stronie szesnastowiecznego obrazu.
- Jak podkreślają konserwatorzy, badania nad portretem pozwoliły na szerszą interpretację techniki rysunkowej zastosowanej przez autora.
Najsłynniejszy wizerunek Mikołaja Kopernika stał się obiektem nieinwazyjnych badań ekspertów z Centrum Badań i Konserwacji Dziedzictwa Kulturowego UMK. Użycie techniki bliskiej podczerwieni przyczyniło się do odkrycia inskrypcji na zapleckach obrazu.
Dlaczego "Mikołaj Kopernik brudny"?
– Ustalenia w sprawie napisu wskazują, że był on związany z inwentaryzacją obiektu. Łacińskie słowo "puld" w skrócie od "puldentus" wynikało z oceny stanu zachowania obrazu i wskazywało na potrzebne prace oczyszczające – mówiła profesor Elżbieta Basiul, która kierowała badaniami. Jak dodała, czas wykonania napisu można w przybliżeniu wyznaczyć na okres od połowy XIX wieku do połowy lat 30. XX wieku. Być może był to 1939 rok, kiedy obraz trafił w depozyt do Muzeum Miejskiego, czyli dzisiejszego Muzeum Okręgowego w Toruniu. To właśnie tam, z okazji 550. urodzin Kopernika, można oglądać obraz w nowej odsłonie.
Czytaj także:
Mikołaj Kopernik - wybitny astronom
Mikołaj Kopernik uchodzi za jednego z najbardziej znanych Polaków na świecie. Był astronomem, twórcą teorii heliocentrycznej, kanonikiem, prawnikiem, matematykiem, lekarzem i ekonomistą. Jego najważniejszym dziełem jest traktat "O obrotach sfer niebieskich", w którym opisał heliocentryczną wizję wszechświata.
Urodził się 19 lutego 1473 roku w Toruniu. Był synem kupca Mikołaja i jego żony Barbary pochodzącej z rodu Watzenrode. Jego wujem był biskup warmiński. Dzięki jego protekcji i finansowemu wsparciu młody Mikołaj mógł rozpocząć studia na Akademii Krakowskiej, a następnie kontynuować je na najlepszych europejskich uczelniach.
Po powrocie ze studiów osiadł w Lidzbarku Warmińskim i został sekretarzem swojego wuja oraz kanonikiem kapituły warmińskiej. Po kilku latach przeniósł się do Fromborka, gdzie oddał się pracy naukowej. To prawdopodobnie tam Kopernik spisał swoje rewolucyjne dzieło "O obrotach sfer niebieskich", w którym ustalił, że Ziemia obraca się wokół Słońca, a nie na odwrót, jak do tej pory sądzono.
07:01 PR3 2023_10_12-09-15-01.mp3 Mikołaj Kopernik i tajemniczy napis na jego portrecie. Co oznacza "Mikołaj Kopernik brudny"? (Trójka przed południem)
***
Tytuł audycji: Trójka przed południem
Prowadzi: Radosław Nałęcz
Gość: prof. Elżbieta Basiul (kierowała badaniami UMK)
Data emisji: 12.10.2023
Godzina emisji: 9.15
PAP/UMK/PR Historia/zch
