Symbolika roślin w sztuce. Czy zawsze kwiaty mają znaczenie?

Ostatnia aktualizacja: 22.02.2025 16:25
Wiele dzieł powstałych na przestrzeni wieków przedstawia różnego rodzaju rośliny i kwiaty. Nie zawsze są one jednak przypadkowym tłem. Odkrywaniem ich znaczeń zajmuj się dr hab. Halina Galera - botanik z Zakładu Ekologii i Ochrony Środowiska Wydziału Biologii Uniwersytetu Warszawskiego. W Dwójce opowiedziała nam o kulisach takich badań.
Ołtarz Wita Stwosza w Kościele Mariackim w Krakowie. Fragment ukazujący Pokłon Trzech Króli.
Ołtarz Wita Stwosza w Kościele Mariackim w Krakowie. Fragment ukazujący Pokłon Trzech Króli. Foto: Łukasz GągulskiPAP

W przeszłości przyroda miała ogromne znaczenie dla ludzi. Wiedza na temat roślin zdecydowanie przewyższała wiedzę dzisiejszego człowieka. Dlatego też w dziełach sprzed lat wykorzystanie danej rośliny mogło nieść za sobą cenne informacje, które mogą wpłynąć na interpretację dzieła. 

Posłuchaj
28:03 _PR2 (mp3) 2025_02_22-12-29-25.mp3 Symbolika roślin w sztuce. Czy zawsze kwiaty mają znaczenie? (Zielona Dwójka)

 

- Średniowiecze to były przepiękne czasy o tyle, że w przyrodzie widziano pewne znaki. Ta symbolika była bardzo rozbudowana. Ludzie prawdopodobnie dużo lepiej ją znali niż my współcześnie. Mnóstwo rzeczy nie pamiętamy i nie wiemy. W średniowieczu życie toczyło się dużo bliżej przyrody - oceniła dr hab. Halina Galera.

Życie bliżej przyrody

Profesja gościa Dwójki wzięła się z potrzeby badań. Błędna ocena danej rośliny i jej znaczenia może spowodować chybioną interpretacje danego dzieła. W ten sposób rozpoczęła się przygoda, która pozwala nam lepiej poznać zamysły dawnych artystów.

- Wynikało to chyba z potrzeby historyków sztuki. Jedna z pierwszych moich współprac dotyczyła badania zabytków. Historycy sztuki potrzebowali mojej wiedzy do tego, żeby dobrze rozpoznać rośliny. Czasami zdarza się, że niektórym wydaje się, że wiedzą co to jest, ale nie mają racji. Cała symbolika i jej znaczenie może więc upaść - opowiedziała botanik.

Rośliny i sztuka

Dr hab. Halina Galera podkreśliła jednak, że przedstawione rośliny mają znaczenie tylko w części przypadków. - Znakomita większość roślin nie została przedstawiona w celu pokazania konkretnego gatunku. Nad takimi roślinami mogę się pochylić i powiedzieć, że jest to piękny kwiat. Na tym w zasadzie mogę zakończyć wszystkie dywagacje - powiedziała.

Czytaj także:

- Jeśli uda mi się znaleźć w danym przedstawieniu rośliny taką cechę, która wskazuje na to, że intencją artysty było pokazanie konkretnego gatunku, wtedy już mogę włączyć swoją wiedzę i zastanawiać się jaka to dokładnie roślina i dlaczego została przedstawiona - dodała. 

***

Tytuł audycji: Zielona Dwójka

Prowadziła: Aleksandra Łapkiewicz

Gość: dr hab. Halina Galera (botanik z Zakładu Ekologii i Ochrony Środowiska Wydziału Biologii Uniwersytetu Warszawskiego)

Data emisji: 22.02.2025

Godz. emisji: 12.30

dz

Czytaj także

Niezwykła wyprawa do świata roślin. Zielnik Uniwersytetu Mikołaja Kopernika w Toruniu

Ostatnia aktualizacja: 08.02.2025 13:40
Mniszki, jeżyny, bylice - rośliny pospolite ale też chronione, a nawet okazy z odległych geograficznie terenów. Zielnik to nie tylko przyrodnicza dokumentacja flory Pomorza Zachodniego i Wschodniego, ale także opowieść o ludziach, którzy tę przyrodę opisywali.
rozwiń zwiń
Czytaj także

O osobliwych relacjach między mózgiem a ciałem ośmiornic

Ostatnia aktualizacja: 15.02.2025 13:00
"Prawdopodobnie nigdy nie będziemy bliżej spotkania z inteligentnym obcym" – pisze australijski filozof, badacz umysłowości zwierząt Peter Godfrey-Smith w książce "Inne umysły. Ośmiornice i prapoczątki świadomości".
rozwiń zwiń