Tuwim ucieka z Europy. Lęk dopada go w Rio

W Brazylii nie miał siły wyjść z pokoju, nasilona przeżyciami wojennymi choroba dosięgła go z całą mocą. Mimo warunków lepszych niż w Europie – cierpiał.

Julian Tuwim już po powrocie z emigracji, w Warszawie, 1946 rok.

Foto: PAP/Stanisław Dąbrowiecki

Julian Tuwim w 1939 roku wyemigrował przez Rumunię, Włochy do Francji. Kapitulacja Francji zmusiła go do dalszej wędrówki. Stanął jednak przed trudnym wyborem: czy jak wielu Polaków wyjechać do Wielkiej Brytanii, czy opuścić Stary Kontynent, wybierając nieznany szlak południowy - przez Francję Vichy, przez Hiszpanię i Portugalię, ku Ameryce. – Wraz Lechoniem, Wierzyńskim, Wittlinem Tuwim uważał, że trzeba Europę opuścić, że to dla nich będzie bezpieczne wyjście – mówiła w Dwójce dr Małgorzata Ptasińska. Jak podkreślała, poetę ścigał wielki lęk. – Jako Polak pochodzenia żydowskiego uciekał przez nazizmem, nacjonalizmem, uciekał przed tym, co go dosięgło w końcowych latach 30. w Polsce.
Po dramatycznych przygodach w końcu udało im się wsiąść na statek i odpłynąć w kierunku Ameryki Południowej. Tu jednak, mimo że warunki życia były nieporównywalnie lepsze niż te w Europie, Tuwim przez pewien czas czuł się bardzo źle. – W Brazylii nie miał siły wyjść z pokoju – opowiadała dr Ptasińska o problemach psychicznych poety, lęku przestrzeni, stanach depresyjnych. Tęsknota za tym, co zostawił w Polsce, troska o najbliższych (przede wszystkim o matkę) wydawała się nie do przezwyciężenia. Na szczęście przyszedł moment, gdy z pomocą przyszło poetyckie słowo: Tuwim przełamał twórczą niemoc i jeszcze w Rio zaczął pisać jedno ze swoich największych dzieł: "Kwiaty polskie".
Zapraszamy do wysłuchania opowieści dr Małgorzaty Ptasińskiej o emigracyjnych losach poety z Łodzi. Rok 2013 decyzją Sejmu RP został ogłoszony Rokiem Juliana Tuwima.