Prezentacja Polskiego Radia - zaprasza Andrzej Chłopecki
Magdalena Długosz Gemisatos na perkusję solo, orkiestrę symfoniczną i elektronikę – wyk, Jan Pilch, Sinfonia Varsowia, dyr. Szymon Bywalec,
Ewa Trębacz things lost, things invisible na przestrzeń, orkiestrę symfoniczną i elektronikę – wyk. Orkiestra Symfoniczna Akademii Muzycznej im. Karola Szymanowskiego w Katowicach, dyr. Arturo Tamaro i Szymon Bywalec.
Międzynarodowa Trybuna Kompozytorów:
Międzynarodową Trybunę Kompozytorów zainicjowały w 1954 roku 4 radiofonie - belgijska, francuska, szwajcarska i niemiecka (radio heskie - Frankfurt). Odbywa się dorocznie, jako przegląd produkcji nowej muzyki, realizowanej przez radiofonie publiczne z całego świata. W tym roku odbywa się po raz 56. Organizatorem jest Międzynarodowa Rada Muzyczna, jako organizacja afiliowana przy UNESCO. W przeglądzie - rodzaju konkursu, gdyż utwory są punktowane - w ostatnich latach zazwyczaj bierze udział 33-37 radiofonii, Polskie Radio corocznie bierze udział od 1959 roku. Na podstawie punktacji wybiera się tzw. "utwór wyselekcjonowany", to jest najwyżej punktowany w dwóch kategoriach - ogólnej i kategorii kompozytorów do 30 roku życia oraz "utwory rekomendowane" - 9 najwyżej punktowanych w kategorii ogólnej i 2 w kategorii kompozytorów młodych; rekomendacje zwyczajowo traktowane są, jako "druga lokata ex-equo" po utworze "wyselekcjonowanym i listę rekomendacji podaje się do publicznej wiadomości w kolejności alfabetycznej nazwisk kompozytorów, a nie w kolejności punktacji.
Programuję Trybunę od 1994. W tym czasie tylko raz polski utwór otrzymał najwyższą lokatę w kategorii ogólnej - Koncert na trąbkę i orkiestrę Hanny Kulenty w 2003 oraz raz w kategorii kompozytorów młodych - Trzy dla 13 Pawła Mykietyna, 13 utworów otrzymało miano utworów "rekomendowanych" w kategorii ogólnej i 1 w kategorii kompozytorów młodych - razem takich "wyróżnień" jest w tym okresie 15 lat - 16, co obok Radia Francuskiego i Niemieckiego jest statystycznie wynikiem najlepszym.
Przede wszystkim utwory "wyselekcjonowane" i rekomendowane, ale nie tylko, w następstwie przesłuchań Trybuny odtwarzane są przez radiofonie, biorące udział w Trybunie, są też oferowane w ramach wymiany między radiofoniami i trafiają na anteny radiofonii, które w Trybunie nie biorą udziału. Udokumentowana liczba takich odtworzeń corocznie oceniana jest na około 650 emisji.
O utworach:
Gemisatos na orkiestrę, perkusję koncertującą i warstwę elektroakustyczną (2005-06).
Utwór skomponowany został na koncert z okazji 60-lecia Związku Kompozytorów
Polskich. Składa się z 3 kontrastujących części: Gemi, Misa i Satos.
Solowa partia elektroakustyczna, skomponowana wcześniej w studio dźwiękowym, składa się
z 45 stereofonicznych odcinków, których zakomponowane zestawianie i nakładanie (szeregowanie i nawarstwianie) daje pełne jej brzmienie.
Podczas koncertu osobny wykonawca zgodnie z zapisem partyturowym, wykonuje partię elektroakustyczną, podporządkowany dyspozycjom dyrygenta. Tworzy to sytuację inną niż w utworach instrumentalnych z towarzyszeniem uprzednio nagranej (sztywnej) taśmy, pozwala bowiem na elastyczną interpretację czasową, ułatwiając synchronizację z partią orkiestry.
Zapis partii elektroakustycznej ujęty jest w partyturze na 1-3 liniach. Każda z nich odpowiada warstwie partii elektroakustycznej, uruchamianej przez wykonawcę niezależnie od innych warstw. Interpretacja „na żywo” możliwa jest dzięki programowi komputerowemu, pozwalającemu swobodnie zarządzać wejściami, dynamiką i przestrzennością uprzednio skomponowanych odcinków. Program ten został napisany na bazie systemu Max/MSP i jest niezbędnym narzędziem do wykonania Gemisatos.
Partia perkusji koncertującej – na równi z warstwą elektroakustyczną – ma charakter partii solowej. Większość instrumentarium jest amplifikowana, co umożliwia kształtowanie odpowiednich proporcji dynamicznych pomiędzy obydwoma partiami solowymi a orkiestrą, a także swobodę w realizacji projekcji przestrzennej.
Podczas wykonania utworu zespół reżyserów dźwięku realizuje partię live electronics, zanotowaną w partyturze na linii powyżej solowej partii elektroakustycznej. Do jego zadań należy amplifikacja i rewerberacja (pogłos) poszczególnych instrumentów oraz kontrola właściwych proporcji dynamicznych pomiędzy naturalnym brzmieniem instrumentów akustycznych orkiestry (także samplera), solową partią elektroakustyczną i solową perkusją koncertującą oraz zmodyfikowanymi brzmieniami instrumentalnymi.
Projekcja dźwięku dokonywana jest z sześciu głośników usytuowanych na sali koncertowej wokół publiczności – czterech umieszczonych po prawej i lewej stronie z przodu i z tyłu oraz dwóch podwieszonych pod sufitem.
Wykonaniu utworu towarzyszyć powinno wrażenie stopniowego poszerzania się wolumenu dźwięku w sali koncertowej, poprzez sukcesywne wypełnianie centrum w cz.I, dopełnienie tyłu w cz.II, a następnie uruchomienie pionowej projekcji przestrzennej poprzez umieszczenie dźwięku dodatkowo w głośnikach podwieszonych pod sufitem (od początku cz. III).
Realizacja przestrzenna utworu nie jest szczegółowo opisana w partyturze, gdyż zależy w dużej mierze od warunków technicznych i akustycznych pomieszczenia koncertowego.
W zakończeniu utworu pojawia się finalna warstwa registrare, która zawiera autentyczne nagranie orkiestry (od taktu 139) każdorazowo rejestrowane podczas próby do koncertu. Nagranie to zostaje nieznacznie zmodyfikowane elektronicznie i podczas wykonania koncertowego odtworzone, kończąc wykonanie na żywo wrażeniem zamrożenia wybrzmienia i zatrzymania czasu.
Prawykonanie utworu odbyło się 15 października 2006 w Studiu Koncertowym Polskiego Radia w Warszawie. Orkiestrą „Sinfonia Varsovia” dyrygował Szymon Bywalec. Ponowne wykonanie miało miejsce podczas festiwalu „Warszawska Jesień” w 2007 – Orkiestrą Symfoniczną Akademii Muzycznej w Katowicach dyrygował Arturo Tamayo. W obu przypadkach solistą był perkusista Jan Pilch, projekcję warstwy komputerowej realizował Mateusz Bień, reżyseria dźwięku była tworzona przez Ewę Guziołek-Tubelewicz i Barbarę Okoń-Makowską.
Magdalena Długosz , ur. 1954, Kraków. Ukończyła kompozycję w Akademii Muzycznej w Krakowie pod kierunkiem Krystyny Moszumańskiej-Nazar (1978), a także teorię muzyki u Józefa Patkowskiego. Od 1979 prowadzi zajęcia dydaktyczne w Studiu Muzyki Elektroakustycznej Akademii Muzycznej w Krakowie. Tu zrealizowała swoje pierwsze utwory. Kolejne powstawały w Studiu Eksperymentalnym Polskiego Radia w Warszawie, EMS w Sztokholmie, EAS w Bratysławie, Studiu GRAME (Groupe de Recherche Appliquée en Musique Electroacoustique) w Lyonie.
Utwory Magdaleny Długosz wykonywane były na festiwalach muzyki współczesnej w Polsce (Warszawa, Poznań, Wrocław, Gdańsk, Kraków) i za granicą (Norymberga, Kolonia, Berlin, Drezno, Hamburg, Sztokholm, Oslo, Bratysława, Lyon, Seul, Taegu, Waszyngton, Nowy Jork, Strasburg, Stuttgart, Bourges, Lwów, Mińsk, Bukareszt).
Od 1999 jest członkiem Komisji Repertuarowej Międzynarodowego Festiwalu Muzyki Współczesnej „Warszawska Jesień”.
things lost things invisible (2007)
na przestrzeń dźwiękowa (ang. ambisonic space) i orkiestrę
things lost things invisible jest hybrydą łączącą cechy wielkiej formy orkiestrowej z instalacją dźwiękową. Jest to eksperyment akustyczny na wielką skale, w którym całe środowisko dźwiękowe jest traktowane jako pudło rezonansowe jednego gigantycznego instrumentu muzycznego (przy czym publiczność znajduje się w jego wnętrzu).
Centralnym punktem eksperymentu jest peryfonia – lokalizacja i ruch dźwięku w trójwymiarowej przestrzeni. Projekt obejmuje zarówno elektroakustyczne, jak i naturalne, nieprzetworzone źródła dźwięku. Orkiestra symfoniczna, podzielona na grupy, przeciwstawiona jest warstwie elektronicznej, realizowanej w technologii ambisonics, za pomocą wielowarstwowego systemu głośników. Większość muzyków posiada wykonawczą autonomię solisty, w której artystyczna wolność musi zostać połączona ze świadomością obecności w konkretnej przestrzeni akustycznej. Zwłaszcza gdy świadomość ta równa się zagubieniu.
Źródłowy materiał dźwiękowy nagrałam w jednym z najbardziej unikalnych środowisk akustycznych w Stanach Zjednoczonych, jakim jest Cysterna (the Dan Harpole Cistern) w Fort Worden, w stanie Washington. Ta legendarna przestrzeń charakteryzuje się 45-sekundowym pogłosem, a jej architektura sprawia, że dźwięk przemieszcza się po przedziwnych trajektoriach. Technika ambisonics (tzw. B-format czy full surround ) umożliwia przestrzenną rejestrację tych unikalnych właściwości, a następnie reprodukcję wędrówki dźwięku w Cysternie.
Utwór zamówiony został przez 50. Międzynarodowy Festiwal Muzyki Współczesnej “Warszawska Jesień”, zrealizowany we współpracy z Instytutem Adama Mickiewicza z okazji Roku Josepha Conrada.
Amerykańscy soliści (warstwa elektroniczna): Josiah Boothby (waltornia), Toby Penk, (trąbka), Colby Wiley (puzon).
PREMIERA: 22 września 2007, Festiwal “Warszawska Jesień”, XXI International Expocentre, Warszawa
Akademicka Orkiestra im. Karola Szymanowskiego w Katowicach pod dyrekcją
Arturo Tamayo i Szymona Bywalca.
„Miał przez chwilę władzę włąściwą opętanym – władzę budzenia ciekawości, bólu, politowania i przerażająco bliskiego odczucia rzeczy niewidzialnych, rzeczy mrocznych i niemych, które otaczają ludzką samotność.” Joseph Conrad, Karain – wspomnienie w „Opowieści niepokojące”
W tym jednym zdaniu zawarta jest istota fenomenu, który dla mnie osobiście stanowi esencję dzieła sztuki.
Jest to moment idealny – moment transgresji doświadczenia, bezpośrednio (niemal fizycznie) przekazanego.
To moment nagłej i nieuzasadnionej empatii w obliczu doświadczenia ostatecznego, gdy szaleństwo czy obsesja człowieka staje się nagle częścią wspólnego doświadczenia rodzaju ludzkiego.
Moim celem jako artysty jest poszukiwanie (prowokowanie) idealnych momentów; a droga do nich prowadzi poprzez takie nagromadzenie drobnych niedoskonałości, w których niemal każda konstrukcja dąży do własnego rozpadu.
Głównym bohaterem mojego utworu jest przestrzeń (choć podtytuł sugeruje tradycyjne medium wykonawcze – orkiestrę). Większość muzyków wyposażona jest w autonomię solistów, w której artystyczna wolność musi być połączona z głęboką świadomością obecności w tej właśnie przestrzeni. Zwłaszcza, gdy obecność równa się zagubieniu.
Warstwa elektroniczna utworu została zrealizowana w Center for Digital Arts and Experimental Media, University of Washington.
EWA TRĘBACZ (ur.1973, Kraków)
https:\/\/ewatrebacz.com
Od 2001 mieszka w Seattle w Stanach Zjednoczonych. Studiowała kompozycję w klasie Bogusława Schaeffera (dyplom w 1999) w Akademii Muzycznej w Krakowie oraz informatykę w Akademii Ekonomicznej w Krakowie (dyplom w 2000). W latach 2001-2003 studiowała muzykę komputerową u Richarda Karpena oraz Juana Pampina (University of Washington, USA), jak również video / film eksperymentalny pod kierunkiem Shawna Brixey’a. W 2004 została słuchaczką pierwszego w Stanach Zjednoczonych programu studiów doktorskich w dziedzinie nowych mediów w Center for Digital Arts and Experimental Media (DXARTS) tejże uczelni, gdzie obecnie finalizuje prace nad dysertacją doktorską. Jednocześnie pracuje jako programistka i web developer w School of Medicine tego samego uniwersytetu.
W 1997 otrzymała stypendium Ministra Kultury i Sztuki, a w 1999 – Stypendium Twórcze Miasta Krakowa. W latach 1997-2000 była jedną ze współzałożycieli, a następnie prezesem Stowarzyszenia Artystycznego APEIRON, organizacji, która – reprezentując artystów młodego pokolenia, związanych głównie ze środowiskiem krakowskim – miała na celu promocję nowej sztuki i nawiązanie twórczej współpracy pomiędzy młodymi artystami europejskimi. Od 1998 współpracuje z artystami związanymi ze Studiem Filmów Animowanych Akademii Sztuk Pięknych w Krakowie. Utwory Ewy Trębacz były wykonywane, nagrywane i emitowane przez stacje radiowe i telewizyjne m.in. w Polsce, Niemczech, Austrii, Włoszech, Wielkiej Brytanii, Holandii oraz Stanach Zjednoczonych.
W aktualnych projektach Ewa Trębacz koncentruje się na przestrzennej percepcji dzieła sztuki, poprzez integrację wielu eksperymentalnych technologii. Są to między innymi: ambisonics (technika ‘trójwymiarowej’ rejestracji i projekcji dźwięku) w połączeniu z kompozycją algorytmiczną, oraz stereoskopia: przetwarzanie i manipulowanie percepcji przestrzeni wizualnej zarówno w klasycznej fotografii stereo, jak i systemach przestrzennej animacji komputerowej.
