Musica humana: De Beata Virgine

W bogatym dziedzictwie renesansowych mszy Maryjnych wyróżnia się spora grupa dzieł, opartych nie na jakiejś jednej antyfonie czy sekwencji, a na selekcji melodii chorałowych. Takie msze, określane jako De Beata Virgine, pisali najwięksi polifoniści od Josquina i Brumela poczynając po Palestrinę i de Victorię.

Podstawą dla nich stają się cytaty z gregoriańskich mszy - IX, XVII, IV. Czasami proces powstawania tych dzieł nasuwa doskonałe pole do porównań: choćby De Beata Virgine Josquina i Brumela, którzy tworzyli swoje msze w tym samym czasie, pod koniec życia. Wybitny teoretyk Glareanus uznał wyższość Josquina i możemy się z nim zgodzić. Gregoriański materiał potraktowany zostaje w różny sposób - czasami przenika całą tkankę dzieła, kiedy indziej rozbrzmiewa w długich dźwiękach w tenorze, lub staje się podstawą kanonu.Najczęściej melodyka przybiera postać giętkich, finezyjnych arabesek wokalnych, co dowodzi, jak silny był w Europie wpływ północnej polifonii, także na twórców z południa - jak Morales czy Palestrina. Posłuchamy sporo świetnej muzyki w ciekawych (niekiedy wybitnych, jak w przypadku A Sei Voci) wykonaniach. Warto zwrócić uwagę na nagranie bolońskiej  Capella Musicale di S. Petronio i ich wizję mszy Palestriny, w której artykulacja i frazowanie nawiązują do poetyki XVI wiecznych madrygałów.