Na pytanie: Czy wzornictwo przemysłowe jest sztuką? Twierdząco odpowiadają historycy sztuki, którzy mówią, że jest nią to wszystko, czym zajmuje się ich dziedzina.
Potwierdzeniem tej tezy jest wystawa w Muzeum Narodowym w Warszawie "Chcemy być
nowocześni - Polski design 1955–1968 z kolekcji Muzeum Narodowego w Warszawie". Najnowsza muzealna ekspozycja prezentuje jeden z najciekawszych okresów w polskim wzornictwie.
Muzeum Narodowe w Warszawie w swoich archiwach przechowuje około 24 tysiące przedmiotów sztuki użytkowej, związanych z architekturą wnętrz. Są to modele, prototypy, również ich realizacje przemysłowe, które kiedyś były dostępne na naszym rynku. Prezentowane eksponaty są bardzo różnorodne - to meble, ceramika ze szkoły sopockiej i wrocławskiej, tkaniny drukowane w geometryczne desenie i inne. Wystawa "Chcemy być nowocześni" pokazuje zaledwie niewielki ułamek zbiorów muzeum - odnajdziemy na niej blisko 180 eksponatów, którym towarzyszą plakaty z kolekcji Muzeum Plakatu w Wilanowie.
Alicja Wyszogrodzka, Instytut Wzornictwa Przemysłowego, tkanina dekoracyjna lub kupon na spódnicę „Panny”, 1958, Wzr.t.850 MNW [fot. Michał Korta]
Lata 1955-1968 to w polskim wzornictwie czas stylu form organicznych, wcale nie
socrealistycznych. Estetyka ta wywodzi się od Alvara Aalto, Eero Saarinena oraz Charlesa i Ray Eamesów (fińskich i amerykańskich architektów i designerów). Artyści tego czasu za cel stawiali sobie nowoczesność. Czerpali ze świata przyrody, choć nie obce były im abstrakcyjne inspiracje. Te najlepiej widać we wzorach tkanin i dekoracjach ceramiki.
Pod koniec lat pięćdziesiątych i w latach sześćdziesiątych kształtowało się pojęcie projektanta, jako artysty, nie tylko rzemieślnika. Wzornictwo przemysłowe wyrosło na znaczącą i cenioną dziedzinę sztuki. Rozwój technologii sprawił, że nowe tworzywa zaczęły interesować również plastyków. Nowoczesne syntetyki, masy były jednak trudno dostępne, ich zastosowanie znamy z realizacji Romana Modzelewskiego czy Czesława Knothe.
Roman Modzelewski, fotel z tworzywa sztucznego, 1958, Wzr.d.1405/1-2 MNW
Większość designerów korzystała z substytutów plastycznych mas. Świetnie w tych wypadkach sprawdzała się sklejka, która prowokowała do tworzenia różnego rodzaju form łupinowych, charakterystycznych dla stylistyki organicznej, dawała ogromne pole do eksperymentowania z konstrukcją mebla, a także pozwalała na tworzenie sprzętów niewielkich, lekkich, dostosowanych do bardzo ograniczonych przestrzeni ówczesnych mieszkań - wyjaśniają organizatorzy wystawy. Takie prace tworzyli m.in. Teresa Kruszewska, Maria Chomentowska czy Jan Kurzątkowski. Eksperymentowano z wikliną, siatką metalową, prętów, sznurków, linkami nylonowymi, pozwalała na to obierana przez artystów organiczna forma.
Teresa Kruszewska, Spółdzielnia Artystów „Ład”, krzesła ze sklejki „Muszelka”, 1956, Wzr.d.66 MNW i Wzr.d.994 MNW
W Muzeum Narodowym zobaczyć można również aparaty fotograficzne i telefony, o formach jakich już dziś nie pamiętamy. Ekspozycji dopełniają dwa fragmenty wnętrza. Pierwsze zaprasza do pokoju mieszkalnego z lat 60. XX wieku., drugie, z końca lat 50., zabiera nas do nowoczesności końca lat 50.
Wszystkie eksponaty dziś odnajdujemy w Muzeum, trafiły tam z różnych ośrodków projektowych takich jak: Instytut Wzornictwa Przemysłowego w Warszawie, Zakłady Artystyczno-Badawcze Akademii Sztuk Pięknych w Warszawie, Spółdzielnia Artystów „Ład”, PWSSP we Wrocławiu, PWSSP w Sopocie, zakłady przemysłowe (fabryki ceramiki we Włocławku, Ćmielowie, Pruszkowie, fabryka mebli w Jasienicy).
Prace prezentowane na wystawie "Chcemy być nowocześni" z powodzeniem mogą konkurować ze współczesnym designem.
Wystawa będzie czynna do 17 kwietnia. Kuratorami ekspozycji są Anna Maga, Anna Frąckiewicz, Anna Demska.
Anna Frąckiewicz była gosciem Poranka Dwójki. Aby dowiedzieć się więcej o wystawie kliknij ikonę dźwięku "Anna Frąckiewicz..." w boksie "Posłuchaj" w ramce po prawej stronie.
(pj)
