Międzynarodowy Festiwal Muzyki Współczesnej „Warszawska Jesień” ma w tym roku swoją 60. jubileuszową edycję! Istnieje jednak dłużej, od 1956 roku, bowiem nie odbyły się edycje w roku 1957 i 1982 – w tym drugim przypadku jako sprzeciw wobec stanu wojennego. Jubileusz daje szczególny powód nie tylko do rozważań o przeszłości, tradycji Festiwalu, pamiętnych koncertach i postaciach. Powróci do wielkich sukcesów i momentów przełomowych, ale przede wszystkim podejmie temat, stanowiący istotę i tożsamość „Warszawskiej Jesieni”: fenomen a w a n g a r d y.
Pierwsze „Warszawskie Jesienie” z całą pewnością „wiedziały”, czym awangarda jest. Sześćdziesiąta Jesień przyjrzy się awangardzie „po przejściach”. Stąd słowo – klucz i temat jubileuszowego festiwalu – Trans / Awangardy: awangarda w transgresji, w ruchu jak w transie. Awangarda już tak zmieniona w stosunku do jej przejawów z przeszłości, że jej nie widać, ale jednak obecna: w postawach radykalnych, w szukaniu nowego, w przekraczaniu stanu rzeczy, w innym porządkowaniu starego, w nieustannym wysiłku rozpoznania człowieka dzisiejszego. Program 60. „Warszawskiej Jesieni” tworzony jest na zasadzie przerzucania mostów, pomiędzy wybranymi zagadnieniami artystycznymi, takimi jakie one były „wczoraj”, w czasie pierwszych „Warszawskich Jesieni”, i jakimi są dziś.
Wśród wspomnianych zagadnień, które Komisja Programowa pod kierunkiem Jerzego Kornowicza uznała za ważne dla tożsamości „Warszawskiej Jesieni” są: zjawisko sonoryzmu, orkiestra, kwartet smyczkowy, pieśń, teatr instrumentalny, elektronika i multimedia. Kolejnymi zagadnieniami są: perkusja (m.in. poprzez obecność na Jesieni zespołu towarzyszącego Festiwalowi na przestrzeni jego historii – Les Percussions de Strasbourg) i akordeon. Jeszcze innym: temat muzyki ukraińskiej.
W ten sposób Festiwal nawiąże także do historycznej roli Jesieni jako istotnego miejsca spotkań i wymiany idei artystycznych w obszarze Europy Środkowo-Wschodniej. Usłyszymy dzieła kompozytorów pokolenia wchodzącego w życie muzyczne wraz z pierwszymi Jesieniami: Tadeusza Bairda, Wojciecha Kilara, Andrzeja Dobrowolskiego, Krzysztofa Pendereckiego, Bogusława Schaeffera, Luigiego Nona, Isang Yuna. Język muzyczny tych postaci będzie zestawiony z idiomami kompozytorów młodej i średniej generacji. Postaciami bliżej przedstawianymi będą: Pierre Jodlowski, Tadeusz Wielecki, Christophe Bertrand, Alexander Schubert, Brigitta Muntendorf, Johannes Kreidler i Artur Zagajewski. Usłyszymy jedno z legendarnych dzieł Le Noir de l'Etoile Gérarda Griseya. Przywoła ono zapewne wspomnienia pamiętnej Jesieni z 2003 roku (46. edycja), podczas której zabrzmiał inny utwór tego kompozytora: wizjonerskie Quatre chants pour franchir le seuil (Cztery śpiewy przy przekraczaniu progu), wykonane przez Court-Circuit. Wykonanie to, po zakończeniu przyjęte milczeniem całej widowni i kilkunastominutową owacją na stojąco, stanowiło moment odkrycia tego kompozytora dla polskich słuchaczy. Podczas inauguracji 60. "Warszawskiej Jesieni" Le Noir de l'Etoile Griseya spotka się z ważnym dziełem Georga Friedricha Haasa Ciemne sny, Forest Tansy Davies oraz circulatio Artura Zagajewskiego – kompozytora nagrodzonego w tym roku główną nagrodą 64. Międzynarodowej Trybuny Kompozytorów.
Podczas jubileuszowej edycji zabrzmią również utwory: George’a Aperghisa, Simona Steena-Andersena, Juliany Hodkinson, Rebecci Saunders, Michela van der Aa, Christophe’a Bertranda, Mauro Lanzy, Ashley Fure, Dominika Karskiego, Vito Žuraja, Detlefa Heusingera, Michała Moca, Tadeusza Wieleckiego, Johannesa Kreidlera, Jennifer Walshe, Brigitty Muntendorf, Pawła Hendricha, Andrzeja Kwiecińskiego, Jacka Sotomskiego, Pierre’a Jodlowskiego, Milicy Djordjević, Francka Bedrossiana, Francesco Filideiego i innych. Nie zabraknie też światowych premier – zamówień „Warszawskiej Jesieni”. Będą to m.in. utwory: Artura Zagajewskiego, Haakona Thelina, Szymona Stanisława Strzelca, Jana Duszyńskiego, Piotra Tabakiernika, Mauro Lanzy, Lubawy Sydorenko, Maxima Kolomiietsa, Vladimira Gorlinskiego, Wojciecha Błażejczyka i Wenchen Qina. Usłyszymy je w najlepszych wykonaniach polskich i zagranicznych orkiestr, zespołów i solistów: Narodowej Orkiestry Symfonicznej Polskiego Radia pod dyrekcją Alexandra Liebreicha, Filharmonii Narodowej pod dyrekcją Jacka Kaspszyka, Orkiestry Muzyki Nowej pod dyrekcją Szymona Bywalca, Spółdzielni Muzycznej, Quatuor Diotima, Experimentalstudio des SWR z Fryburga, orkiestry EWCM pod dyrekcją Rüdigera Bohna, Tempo Reale z Florencji, TWOgether Duo, Decoder Ensemble, Les Percussions de Strasbourg, Nostri Temporis, duetu pianistów Adama Kośmieji i Dimitri Vassilakisa, duetu pianistki Małgorzaty Walentynowicz i śpiewaczki Frauke Aulbert, skrzypka Ashota Sarkissjana, śpiewaczki Joanny Freszel, klarnecisty Michele Marellego, Yang Zheng grającej na szengu oraz akordeonistów: Leszka Kołodziejskiego, Eneasza Kubita, Rafała Łuca oraz wielu innych.
W ramach towarzyszącej głównemu nurtowi już siódmy rok „Małej Warszawskiej Jesieni”, realizowanej z myślą o dzieciach w wieku od 4 do 12 lat usłyszymy i zobaczymy: instalację Krzysztofa Topolskiego, koncert-spektakl inspirowany muzyką Eugeniusza Rudnika, performans plenerowy Tadeusza Wieleckiego i koncert perkusyjny duetu Magdaleny Kordylasińskiej i Miłosza Pękali z gościnnym udziałem Warszawskiej Grupy Gamelanowej. Co oznacza, że najmłodsi będą mogli z bliska poznać indonezyjski gamelan, a nawet na nim zagrać. Wszystkie wydarzenia "Małej Warszawskiej Jesieni" są zamówieniami Festiwalu i odbędą się premierowo.
Po raz drugi na "Warszawskiej Jesieni" pojawi się pasmo "Warszawska Jesień Klubowo" z utworami powstałymi specjalnie z uwzględnieniem klubowej atmosfery i specyfiki. W ramach tego nurtu, zatytułowanego Re:mix (od reminiscencji i remiksu) usłyszymy m.in. utwory nawiązujące do dorobku Studia Eksperymentalnego Polskiego Radia, które powstało 60 lat temu razem z "Warszawską Jesienią". Utwory te to kolejne zamówienia Festiwalu, autorstwa Macieja Morusia "Morettiego", Tadeusza Sudnika, Erharda Hirta i Clausa van Bebbera. W ramach "Warszawskiej Jesieni Klubowo" odbędzie się również dyskusja o ukraińskiej scenie muzyki współczesnej. Jubileuszowy festiwal zaprosi również na cenione oraz zupełnie premierowe wydarzenia towarzyszące, spotkania z kompozytorami i wykonawcami, warsztaty kompozytorskie (po raz pierwszy!), audycje jesiennego radia internetowego, koncert Orkiestry Muzyki Nowej z utworami kompozytorów z krajów Grupy Wyszehradzkiej, cykl Muzyczek Henryka Mikołaja Góreckiego, zaprezentowany w ramach wydarzenia zorganizowanego przez Instytut Adama Mickiewicza, koncert młodych kompozytorów „New Music Incubator” oraz koncerty Koła Młodych przy Związku Kompozytorów Polskich.
60. Festiwal "Warszawska Jesień" zabierze słuchaczy w podróże zarówno do przeszłości, jak i w czasy przyszłe muzyki i dźwięku: wszędzie tam, gdzie sygnały "straży przedniej" nasilają się i przeobrażają w znaczenia. Radykaliści, idiomatycy i awangardy wszystkich czasów - łączcie się!
