Krewna rodziny Ulmów: to była zawsze otwarta rana

- Moja mama to była cioteczna siostra Józefa Ulmy. Tak że jako dziecko, gdy tutaj dorastałam, to zawsze o tym mówiono, o tej tragedii strasznej. Rodzice bardzo nad tym ubolewali, to była zawsze otwarta rana, nigdy niezabliźniona - mówi Helena Szpytma, jedna z bohaterek reportażu "Rodzina Ulmów" Michała Nowaka.

Rodzina Ulmów zostanie wyniesiona na ołtarze 10 września

Foto: IPN

Dobrzy ludzie, których spotkał straszny los

Nieprzeciętni, nietuzinkowi, pełni pasji i zainteresowań, cieszący się szacunkiem, w pełni świadomi ryzyka - taki obraz Józefa i Wiktorii Ulmów wyłania się z opowieści mieszkańców Markowej i ustaleń historyków.

Przed wojną zaangażowani w lokalne inicjatywy - spółdzielnię mleczarską, teatr, Uniwersytet Ludowy w Gaci - służyli markowianom radą i pomocą. W czasie okupacji, mimo otrzymywanych ostrzeżeń, udzielali schronienia ośmiorgu Żydom. Bestialski mord, który się wtedy dokonał, straumatyzował mieszkańców Markowej.

Pieśń w hołdzie

Helena Szpytma, miejscowa pieśniarka i krewna rodziny Ulmów, w hołdzie dla pomordowanych ułożyła pieśń. - Pomyślałam sobie, że skoro śpiewam tu i tam, miałam taką potrzebę serca, żeby dla nich zaśpiewać. Czasem wyszłam gdzieś na spacer albo do wnuków i po drodze zastanawiałam się, jak ułożyć tę pieśń. Targowałam się z rodziną Ulmów, mówiłam: pomóżcie coś stworzyć, ja chcę w hołdzie dla was coś zaśpiewać - opowiadała w reportażu.

Kościół katolicki uznał czyn Ulmów za męczeństwo za wiarę. Po trwającym blisko 20 lat procesie beatyfikacyjnym, w niedzielę, 10 września, br. wszyscy zostaną ogłoszeni błogosławionymi. Będzie to pierwszy przypadek w historii, kiedy beatyfikacji dostąpi cała rodzina, w tym dziecko urodzone w chwili męczeństwa matki - w trakcie zbrodni na rodzinie Ulmów.  

Posłuchaj

29:14 Dwójka OWZK reportaż rodzina ulmów 7.09.2023.mp3 Reportaż "Rodzina Ulmów" Michała Nowaka (O wszystkim z kulturą/Dwójka) 

- Józef Ulma umarł w wieku 44 lat. Zastanawiam się, co by było, gdyby ta tragedia się nie wydarzyła, gdyby udało im się przetrwać. Kim byłby Józef Ulma, człowiek tak chłonny wiedzy, człowiek z takimi pasjami. Był życzliwy dla innych. Słyszałem opowieści, że przechodząc przez wioskę, lubił zaszczepić drzewo, coś naprawić czy komuś doradzić - wspomina inny z bohaterów reportażu, Jerzy Ulma - bratanek Józefa.

 

***

Tytuł audycji: O wszystkim z kulturą

Przygotował: Michał Nowak

Data emisji: 7.09.2023

Godz. emisji: 17.30

pg