Dawne oręże i nowe znaczenia. Nowa Zbrojownia na Wawelu

Po ponad roku prac renowacyjnych Zamek Królewski na Wawelu ponownie otworzył swoją Zbrojownię, jedną z najstarszych i najcenniejszych ekspozycji militariów w Polsce. To wyjątkowa okazja, by zobaczyć nie tylko odnowioną aranżację, ale także nigdy dotąd niepokazywane eksponaty: od renesansowych szabel po metaliczną suknię Balenciagi inspirowaną zbroją.

Zbiory wawelskiej zbrojowni

Foto: Adam Golec/Zamek Królewski na Wawelu

- To nie tylko nowa aranżacja, ale również nowa opowieść - podkreślał dyrektor Zamku Królewskiego na Wawelu, prof. Andrzej Betlej, podczas konferencji prasowej. - Nie pokazujemy wyłącznie mieczy, szpad czy pancerzy, ale także obrazy, tkaniny, obiekty, które nigdy wcześniej nie były eksponowane. Zmieniliśmy perspektywę - mówimy o znaczeniu tych przedmiotów, o ich symbolice i kontekście - mówił. 

>>> Posłuchaj audycji "O wszystkim z kulturą"

Nowa opowieść o dawnych orężach

Efektem współpracy ponad dwustu osób jest wystawa, na której zaprezentowano wydobyte z magazynów rzadkie zbroje i szable. Po raz pierwszy od lat publiczność może zobaczyć także chorągiew nagrobną wojewody krakowskiego Stanisława Barziego, zmarłego w 1571 roku. Wśród nowo zakupionych eksponatów znalazła się głownia papieskiego miecza poświęcanego, wiązana z królem Janem Kazimierzem.

Wawel jako twierdza, rezydencja i miejsce triumfu

Kurator ekspozycji, Krzysztof J. Czyżewski, zwraca uwagę, że nowa Zbrojownia łączy w sobie historyczną i symboliczną rolę wzgórza wawelskiego. - Odwołujemy się do Wawelu jako twierdzy i rezydencji królewskiej, w której przechowywano nie tylko szaty cywilne, ale i uzbrojenie monarchów. Pokazujemy też Wawel jako miejsce triumfalne. Przestrzeń, gdzie składano wota i świętowano zwycięstwa - podkreślał.

Zgromadzone eksponaty tworzą wielowarstwową opowieść: od hełmu greckiego hoplity po współczesny obraz Łukasza Stokłosy, nawiązujący do królewskich militariów. W ten sposób wystawa po raz pierwszy łączy antyk i współczesność, pokazując ciągłość idei obrony, mocy i piękna w sztuce oręża.

Czytaj także:

• "Czarna śmierć". Agnieszka Podsiadlik między historią i czasem
• "Życie na kraterze". Mistrz autokreacji Melchior Wańkowicz

Podziemia i odkrycia archeologiczne

Nowa Zbrojownia to również dwie udostępnione przestrzenie w podziemiach Wieży Duńskiej. W pierwszej z nich można zobaczyć pierścień sprzed tysiąca lat, odnaleziony w 2023 roku dokładnie w miejscu, w którym jest dziś eksponowany. Druga kryje relikty romańskiej wieży obronnej z pierwszej połowy XII wieku, jednej z najstarszych murowanych budowli na wzgórzu.

Historia i ciągłość w wawelskiej Zbrojowni 

Zbrojownia na Wawelu otwiera się na odwiedzających od 1930 roku. To stała ekspozycja, która prezentuje polską i europejską sztukę militarną - od średniowiecznych mieczy i pancerzy po zdobioną broń palną. Nowa aranżacja przywraca jej blask i znaczenie - nie tylko jako muzealnej kolekcji, ale też miejsca refleksji nad historią, kulturą i tym, jak zmienia się pojęcie obrony w świecie dawnym i współczesnym.

***

Tytuł audycji: O wszystkim z kulturą

Prowadzenie: Małgorzata Nieciecka-Mac

Goście: Krzysztof J. Czyżewski i dr Rafał Ochęduszko

Data emisji: 3.12.2025

Godz. emisji: 20.00