Polska traci przeszłość

Ostatnia aktualizacja: 06.12.2010 13:00
Jesteśmy dziedzicami majątku, który – niechroniony – może bezpowrotnie przepaść.
Audio

Każdy słyszał o liście światowego dziedzictwa UNESCO, która wyróżnia obiekty wyjątkowo cenne, objęte szczególną ochroną – znalazło się na niej trzynaście pozycji zw. z Polską (m.in. drewniane kościoły Podhala, dolnośląskie Kościoły Pokoju, starówki Krakowa i Warszawy). Mniej znane są listy, które również wskazują na obiekty o wielkiej wartości historycznej, ale zagrożone zniszczeniem – listę taką, o zasięgu światowym, sporządza organizacja World Monuments Fund (w 2006 roku znalazły się w tym wykazie dwa polskie zabytki: Szpital Jerozolimski w Malborku i kaplica Scheiblera w Łodzi).  Lista obejmująca wszystkie niszczejące zabytki w naszym kraju byłaby niestety bardzo długa...

O sytuacji związanej z ochroną obiektów zabytkowych w Polsce Hanna Maria Giza rozmawiała w "Sezonie na Dwójkę" z prof. Jackiem Purchlą i dyr. Pawłem Jaskanisem. Punktem wyjścia rozmowy były pesymistyczne wnioski płynące z "Raportu o stanie zabytków w Polsce", zaprezentowanego na ubiegłorocznym Kongresie Kultury (powstał pokongresowy zespół zadaniowy, przygotowano propozycje zmian legislacyjnych).

Jedną z niezwykle istotnych spraw, co podkreśliła prowadząca audycję, jest kwestia konserwatorów zabytków – ich rola i zadania, ich kompetencje. Służba konserwatorska została obecnie osłabiona, spauperyzowana – mówili zgromadzeni w studiu goście. Jednocześnie konserwator jest czasami ostatnim bastionem praworządności, broniącym, niczym Don Kichot, interesu publicznego i przeciwstawiającym się tym, którzy doraźny, partykularny interes przedkładają nad zagrożone dobra kultury.

Potrzeba jest, postulowali rozmówcy Hanny Marii Gizy, zmian w polskim prawie (uwzględnianie w planach zagospodarowania przestrzennego postulatów konserwatorów zabytków; namysł nad ograniczeniem praw własności w sytuacji, gdy rzecz dotyczy obiektu zabytkowego), potrzebna jest edukacja uwrażliwiająca na problemy ochrony zabytków.

W audycji uczestniczyli również nasi słuchacze, którzy dzielili się swoimi uwagami na temat kwestii ochrony dziedzictwa kulturowego. – To jak wyrywanie stron w albumie rodzinnym – napisała, w kontekście sporów między archeologami a inwestorami, jedna z naszych słuchaczek.  – Jest babcia, ale dziadek zniknął. Niedbanie o materialne świadectwa przeszłości to bowiem wymazywanie pamięci, przerywanie więzi, krok ku zbiorowej amnezji.

Aby wysłuchać audycji, wystarczy kliknąć ikonę dźwięku "Druga śmierć zabytków" w boksie "Posłuchaj" w ramce po prawej stronie.

Czytaj także

Kresy są pełne polskich zabytków

Ostatnia aktualizacja: 02.09.2010 06:00
Od 20 lat działamy na rzecz polskich zabytków na Kresach. Co uległo zniszczeniu, a co udało się przywrócić do dawnej świetności?
rozwiń zwiń
Czytaj także

Minister szuka pieniędzy

Ostatnia aktualizacja: 25.10.2010 07:20
- Wciąż brakuje pieniędzy na zabytki dziedzictwa narodowego – mówi Bogdan Zdrojewski, minister kultury i dziedzictwa narodowego.
rozwiń zwiń