110 lat temu, w 1912 roku zmarł jeden z najwybitniejszych polskich pisarzy - Aleksander Głowacki, znany pod przybranym nazwiskiem Bolesława Prusa.
Trauma powstańca
Znaczącym wydarzeniem w życiu pisarza było powstanie styczniowe. Udział w walkach był dla niego przeżyciem dramatycznym. Miał wówczas 16 lat. Również jego brat Leon ciężko przeżył powstanie – do końca życia zmagał się z chorobą psychiczną. Na domiar złego Bolesław był sierotą, matka zmarła kiedy miał 3 lata, ojciec – gdy miał 9 lat. Wychowywany przez bliższą i dalszą rodzinę tułał się z miejsca na miejsce.
Możliwość wyjścia z traumy powstańczej upatrywał w naukach ścisłych. Został studentem Szkoły Głównej w Warszawie i to właśnie ze względu na matematyczne wykształcenie przybrał pseudonim - Bolesław Prus. Zrobił to, ponieważ pisanie wydawało mu się mało poważnym zajęciem.
"Serce serc"
– Widział każdą sprawę z dwóch stron – słyszymy w audycji Elżbiety Skrzyneckiej z 1987 roku. – Widział w każdym człowieku coś wielkiego i coś łajdackiego.
18:56 Kształt człowieczeństwa Bolesława Prusa.mp3 Kształt człowieczeństwa Bolesława Prusa, aud. Elżbiety Skrzyneckiej (19.05.1987)
Od początku lat 70. XIX wieku pisał w popularnych gazetach warszawskich. Przez lata wychował sobie wiernych czytelników i ugruntował swoją pozycję jako publicysta. Celne opisywanie rzeczywistości, ludzkich przywar i zalet było jego cechą charakterystyczną. Zawsze pochylał się nad losem istot słabych i niewinnych, w szczególności bezbronnych zwierząt.
– To był człowiek wyjątkowo tkliwy, serdeczny. – słyszymy w audycji Elżbiety Skrzyneckiej – Człowiek, który kierował swoje uczucia do najbiedniejszych.
Poświęcony pisarstwu
– Wujek był bardzo zapracowany, całe dnie spędzał najczęściej w swoim gabinecie – wspominały siostrzenice Prusa, Maria Bądzyńska i Wanda Ciszewska. – Kiedy pisał powieść, ciocia mu zanosiła jedzenie. On mógł pisać przez dwa tygodnie i nikt nie mógł go widzieć. Nie wychodził wcale ze swojego pokoju.
29:39 Bolesław Prus_Biografia niezwykła.mp3 O życiu i twórczości Bolesława Prusa mówi prof. Ewa Paczoska, w audycji wykorzystano archiwalne wypowiedzi: siostrzenic Prusa, Marii Bądzyńskiej i Wandy Ciszewskiej, Karkowskiego wydawcy Zygmunta Szwejkowskiego i autora biografii Prusa Edwarda Kozikowskiego, aud. Hanny Szof z cyklu "Biografie niezwykłe" (29.05.2007)
Jego dziełem życia jest "Lalka". Powieść najpierw była drukowana w odcinkach w latach 1887–1889 w dzienniku "Kurier Codzienny", a w całości została wydana w 1890 roku. Wiele wątków w niej przedstawionych odczytuje się jako motywy autobiograficzne pisarza.
Siostrzenice wspominały, że Bolesław Prus chodził w długim, czarnym surducie i ciemnych okularach. Zawsze poważny i skupiony, żył skromnie. Prus uważał pisarstwo za rodzaj służby. Ciężko doszukać się w jego życiorysie skandali, głośnych romansów, celowego wywoływania zainteresowania życiem prywatnym.
Zmarł w wieku 64 lat, 19 maja 1912 roku. Został pochowany na Cmentarzu Powązkowskim w Warszawie. Na nagrobku widnieje napis "Serce serc".
Posłuchaj audycji na temat Bolesława Prusa i poznaj słynnego pisarza na nowo.
mb
