„Historia Kaszubów w dziejach Pomorza” to wydawnictwo Instytutu Kaszubskiego, opisujące dzieje tej grupy od początków (próbując odpowiedzieć na pytanie, skąd przybyli i jakie wydarzenia spowodowały, że przestali być jedynymi mieszkańcami Pomorza), poprzez czasy Rzeczpospolitej Obojga Narodów, Cesarstwo Niemieckie, II wojnę światową, po czasy najnowsze.
Wydawnictwo „Historia Kaszubów w dziejach Pomorza” to monumentalne, kilkutomowe dzieło liczące łącznie ponad 5300 stron. Idea stworzenia kompleksowej syntezy dziejów Kaszubów narodziła się w umyśle nestora polskiej historiografii prof. Gerarda Labudy już w latach 70. XX wieku. Po jego śmierci, zadanie kontynuowali jego naukowi następcy. Dzięki grantowi Narodowego Programu Rozwoju Humanistyki, w 2019 roku ukazały się tomy III, IV i V, a w roku 2024 dołączył do nich wyczekiwany tom II, autorstwa Zygmunta Szultki, zatytułowany „Czasy nowożytne: w Rzeczypospolitej obojga Narodów, państwie brandenbursko-pruskim i Królestwie Pruskim. 1455-1815”.
O wydawnictwie „Historia Kaszubów w dziejach Pomorza” rozmawiamy z prof. Cezarym Obracht-Prondzyńskim, autorem V tomu „Dzieje najnowsze (po 1945 r.)”
Kaszub w starodawnym stroju, na tle budynku. W ręku widoczna "krzywula", znak władzy wójtowskiej.
Czym jest kaszubska tożsamość?
- To jest jeden z dylematów, przed którym stanęliśmy, kiedy zakładaliśmy sobie pisanie czy tworzenie tego projektu. Jego historię można odsuwać jeszcze głębiej w przeszłość, bo profesor Gerard Labuda jako młody chłopak był przy jego powstawaniu. W 1938 roku recenzował pierwszy zamysł takiej historii, która raczej była beletrystyką, opowieścią trochę z mitologii, pisaną przez Aleksandra Majkowskiego, jednego z najwybitniejszych pisarzy kaszubskich. I właściwie ten projekt z Gerardem Labudą szedł przez całe jego życie i nieustannie zastanawiał się, co my powinniśmy opisać? Bo czy to ma być historia administracyjno-polityczna? No nie, to może właśnie historia terenu, ale też nie do końca, bo po pierwsze na tym terenie byli bardzo różni ludzie nie tylko, a po drugie teren kaszubski, czyli zasiedlanie przez tych, którzy uważali się bądź byli uważani przez Kaszubów, bardzo się w historii zmieniał. W końcu więc profesor Labuda powiedział, że musimy opisać społeczność kaszubską jako społeczność kulturowo etniczną- mówił w audycji prof. Obracht-Prondzyński. Identyfikacja jednak wcale nie była taka prosta do określenia... nie jest też dzisiaj.
Ponadto w w folkowym Poranku Dwójki:
7.20 Etnowieści, czyli przegląd ciekawych wydarzeń folkowych
7.50 Historia Polskiego Folku wg Wojciecha Ossowskiego. Bohaterem był Joszko Broda
8.10 Zaprosiliśmy do krakowskiej Strefy Nowej na wspólne, muzyczne świętowanie finału Wielkiej Orkiestry Świątecznej Pomocy. Z okazji 33. finału Wielkiej Orkiestry Świątecznej Pomocy w Krakowie zagra SCENA ETNO. Staną na niej artyści zaprzyjaźnieni ze STREFĄ NOWĄ, gdzie na co dzień spotykają się pasjonaci muzyki etnicznej i tradycyjnej. Jutro wieczorem tradycja będzie brzmiała na różne sposoby: od śpiewu a capella, poprzez eksperymenty z elektroniką, aż po potańcówkę w rytm krakowiaków, oberków, walczyków i sztajerka.
04:17 _PR2 (mp3) 2025_01_25-08-23-07 slowinscy.mp3 Muzyczne świętowanie finału Wielkiej Orkiestry Świątecznej Pomocy w Strefie Nowej (Poranek Dwójki)
8.20 relacja z wernisażu wystawy „Druga ojczyzna. 80. rocznica przybycia polskich dzieci do Pahiatua w Nowej Zelandii” w Muzeum Azji i Pacyfiku. „Druga ojczyzna. 80. rocznica przybycia polskich dzieci do Pahiatua w Nowej Zelandii” – wystawa pod takim tytułem została otwarta w Muzeum Azji i Pacyfiku w Warszawie. 31 października 1944 roku 733 dzieci i 105 polskich opiekunów dotarło do portu w Wellington, a następnie do miasteczka Pahiatua w Nowej Zelandii, gdzie po latach tułaczki, w specjalnie przygotowanym obozie-osiedlu dla uchodźców znalazły bezpieczne schronienie. Wystawa przedstawia kilkadziesiąt zdjęć archiwalnych, dokumentują one los polskich dzieci, uchodźców ze Związku Sowieckiego, które znalazły schronienie w odległym kraju.
07:48 _PR2 (mp3) 2025_01_25-08-09-23 mariana.mp3 Relacja Mariany Kril (Poranek Dwójki)
8.30 Tymczasem chcemy Państwu opowiedzieć o Staroceskym masopuście, czyli zapustowej maskaradzie w kilku wsiach Wysoczyzny, a zatem regionu na pograniczu Czech i Moraw. Zabawa rozpocznie się tam za niecałe 2 tygodnie i będzie trwać przez cały luty, aż do 1-ego marca – w każdy weekend w innej wsi. To tradycja wpisana na listę niematerialnego dziedzictwa UNESCO, kultywowana nieprzerwanie od II połowy XIX w. Więcej już teraz opowie podróżnik i tłumacz Bartłomiej Kaftan.
06:28 _PR2 (mp3) 2025_01_25-08-38-05 czok.mp3 Starocesky masopust (Poranek Dwójki)
8.45 W cyklu Nasze Niematerialne: Rękawice furmańskie. Zwane także łapawicami z regionu Czarnych Górali. Były one pierwotnie wykorzystywane przy zwózce drewna. Nosili i wytwarzali je mężczyźni. Obecnie tkają głównie kobiety, a same rękawice znajdują zastosowanie w życiu codziennym i niejednokrotnie na stoku. Dzięki determinacji kilkunastu rękodzielników z okolic Piwnicznej-Zdroju, umiejętność tkania udało się wpisać na Krajową Listę Niematerialnego Dziedzictwa Kulturowego.
07:19 _PR2 (mp3) 2025_01_25-08-47-21 nn zbylut rekawice.mp3 Rękawice furmańskie. Materiał Magdaleny Zbylut-Wiśniewskiej (Poranek Dwójki)
9.10 Sympozjum naukowe z okazji wydania 85. Dzieł Wszystkich Oskara Kolberga – Biografia Oskara Kolberga. Spotkane odbyło się 21 stycznia w Poznaniu. Oskar Kolberg był bohaterem konferencji naukowej, którą w tym tygodniu zorganizowano w Poznaniu. Zaprezentowano w jej trakcie trzytomowe dzieło „Oskar Kolberg – człowiek i dzieło”, wydanej pod koniec minionego roku. Jacek Butlewski rozmawiał z uczestniczkami konferencji, dr Ewą Antyborzec – dyrektorką Instytutu im. Oskara Kolberga w Poznaniu oraz Anną Weroniką Brzezińską - prezeską Polskiego Towarzystwa Ludoznawczego
09:13 _PR2 (mp3) 2025_01_25-09-22-02 oskar.mp3 85. Dzieła Wszystkich Oskara Kolberga – Biografia Oskara Kolberga (Poranek Dwójki)
9.30 „Historia Kaszubów w dziejach Pomorza” – rozmowa z jednym z autorów dzieła: prof. Cezarym Obracht-Prondzyńskim
www.nowatradycja.polskieradio.pl
Do 24 lutego trwa nabór do konkursów fonograficznych Polskiego Radia.
***
Na folkowy Poranek Dwójki w sobotę (25.01) od godz. 7.00 zapraszałą Aleksandra Stec.
