Kresy zapamiętane w rodzinie
Tradycje te istnieją w pamięci jej mieszkańców, wspomnieniach, pamiątkach i zbiorach muzealnych. Dziedzictwo i spuścizna stanowią ważny element prac badawczych na terenie tych ziem. Owocem akcji "Z Kresów ocalone" jest zbiór pamiątek i opowieści kresowych zdeponowany w Muzeum Narodowym w Lublinie.
06:05 Jedynka-17-09-2021-eureka-kresy.mp3 Tradycje i kultura dawnych Kresów (Eureka/Jedynka)
Polesie to nie tylko dzikie knieje i moczary
Dr Marcin Gapski z Muzeum Narodowego w Lublinie wyjaśnia, że termin Kresy w odniesieniu do wschodnich ziem I Rzeczypospolitej narodził się późno. Na przestrzeni lat zmieniało się też jego znaczenie. Pierwszy raz użył go Wincenty Pol w 1. połowie XIX wieku i dla niego były to obszary południowo-wschodniej Rzeczypospolitej, gdzie znajdowały się stanice pilnujące granic z Turcją i Tatarami.
- Potem tym terminem określano ziemie na wschód od Królestwa Kongresowego należące do II Rzeczypospolitej i znajdujące się pod zaborem rosyjskim - mówi. Po II wojnie światowej mianem Kresy zaczęto określać wszystko co należało do I i II Rzeczpospolitej, a co pozostało poza granicami państwa polskiego po 1945 roku.
Gość Programu 1 Polskiego Radia zwraca uwagę na niejednorodność ludnościową tych terenów, bo są zamieszkane przez Rusinów, dzisiejszych Ukraińców, Białorusinów, Litwinów, Polaków oraz drobniejsze nacje, takie jak Żydzi, Ormianie, czy Karaimi. Są to też tereny zróżnicowane cywilizacyjnie i geograficznie.
Naukowiec przypomina, jak doszło do stworzenia Muzeum Ziem Wschodnich Dawnej Rzeczypospolitej. Przeprowadzone wcześniej badania wykazały znaczny brak wiedzy wśród Polaków o ziemiach wschodnich i ich historii, niezależnie od wieku badanych. - Dlatego od razu przystąpiliśmy do działań edukacyjnych, które mają przypominać dziedzictwo Kresów - mówi. Jedną z form są wykłady prowadzone w Lublinie, które mają bardzo różną tematykę, od wątków historycznych, przez polityczne i społeczne, do związanych nawet ze zdrowiem, sportem, czy muzyką.
Dr Marcin Gapski zachęca do udziału w akcji "Z Kresów ocalone", do której mogą włączyć się wszyscy zainteresowani tematem, a która ma służyć powiększaniu zbiorów muzeum. - Ma też na celu pozyskanie historii mówionej osób przekazujących dary, historii łączących losy ludzi związane z tymi przedmiotami. To zwiększa ich wartość i czyni je wyjątkowymi pamiątkami - podkreśla.
Czytaj także:
***
Tytuł audycji: Eureka
Prowadzi: Katarzyna Jankowska
Gość: dr Marcin Gapski (wicedyrektor Muzeum Narodowego w Lublinie)
Data emisji: 17.09.2021 r.
Godzina emisji: 19.30
ag
