- Dr Łukasz Nawrocki ukończył studia na Wydziale Malarstwa, Grafiki i Rzeźby Akademii Sztuk Pięknych im. Eugeniusza Gepperta we Wrocławiu, a następnie uzyskał stopień doktora w zakresie konserwacji i restauracji dzieł sztuki na Uniwersytecie Mikołaja Kopernika w Toruniu.
- Tak wszechstronne wykształcenie – twórcy i konserwatora – pozwoliło mu dokonać pionierskich rekonstrukcji obrazów Rafaela Santi.
- Jednym z odtworzonych dzieł jest "Portret młodzieńca", należący do najcenniejszych dzieł sztuki utraconych przez Polskę w czasie II wojny światowej.
Dr Łukasz Nawrocki to znakomity badacz, restaurator i konserwator dzieł sztuki. Jego wieloletnie badania, a także doświadczenie w pracy konserwatorskiej i artystycznej, pozwoliło mu na dokonanie wiernej rekonstrukcji kilkudziesięciu już dzieł włoskiego malarza.
Rekonstrukcja - od badania do praktyki
- W 2000 roku rozpocząłem własne badania nad techniką, technologią i materiałami malarskimi, stosowanymi przez Rafaela Santi i jego warsztat - wyznał dr Łukasz Nawrocki. - Z czasem kierunek moich badań szedł w kierunku budowania obrazów przy zastosowaniu wyłącznie takich materiałów, jakich używał Rafael w pierwszych dwóch dekadach XVI wieku.
Swoje doświadczenia naukowiec przedstawił w książce "Rafael Santi. Rekonstrukcje i badania". Szczegółowo opisał w niej wyniki badań, a także etapy powstawania trzech wybranych rekonstrukcji.
- Pierwsza dotyczyła obrazu "Madonna Bridgewater" ze zbiorów brytyjskich. Druga to przywołanie obrazu, który nigdy nie powstał, czyli "Madonna z dzieciątkiem i owocem granatu", na podstawie rysunkowego invenzione, wykonanego na początku XVI wieku przez Rafaela Santi - opowiadał gość audycji.
"Portret młodzieńca" - dzieło utracone
Monografię dr. Łukasza Nawrockiego wieńczy temat słynnego "Portretu młodzieńca", namalowanego prawdopodobnie w pierwszym dwudziestoleciu XVI w.
- To dzieło znane każdemu miłośnikowi sztuki. Jest to też zmaterializowanie pamięci dzieł utraconych. Było to przecież dzieło najbardziej znane i najbardziej wartościowe w polskich zbiorach. To zadecydowało, że tym portretem domknąłem moją książkę.
Czytaj też:
Drobiazgowa rekonstrukcja
Rekonstrukcja tego słynnego portretu młodzieńca, będącego "portretem idealnego człowieka doby renesansu", zaczęła się od dotarcia do fotografii dzieła, które znajdowały się w archiwum Muzeum Książąt Czartoryskich w Krakowie.
- Wskazówkę stanowiły też ryciny z XVIII i XIX wieku. Były inspiracją co do formy. Przed realizacją malarskiej rekonstrukcji musiałem wykonać masę szkiców, studiów, takich jak model rysunkowy w skali 1:1. Uzupełniłem go przez brakujące elementy, nieczytelne na fotografiach. Pukle włosów, beret, elementy futra, światłocień. To należało dopracować - wyjaśnił dr Łukasz Nawrocki.
Sekret niezwykłej optyki dzieł Rafaela
Wśród wielu technik malarskich, jakie wykorzystywał Rafael Santi, a jakie odtworzył dr Łukasz Nawrocki, było dodawanie do farb rozdrobnionego szkła. Jak wyjaśnił badacz, ta metoda była stosowana już w XV wieku, głównie przez mistrzów niderlandzkich.
- Przyspieszało to schnięcie wielu farb, było czymś w rodzaju sykatywy. Ułatwiało też ucieranie opornego pigmentu. Szkło miało również inne funkcje: wzbogacało strukturę malarską, wzbogacało optykę farb, decydowało o ich przezroczystości, większej luminescencji dzieł Rafaela. Pełniło najbardziej wyrazistą rolę na obszarach delikatnych cieni i półcieni na karnacji młodzieńca.
Nie kopia, lecz historyczna rekonstrukcja
Efekt chiaroscuro, sfumato – to techniki, nad którymi od lat pochylają się badacze dzieł renesansu. Dr Łukasz Nawrocki przyznał, że poświęcił ponad 20 lat badań i praktyki, żeby osiągnąć ten efekt w rekonstruowanych dziełach.
- To są tysiące przepracowanych godzin, spędzonych nad książkami, tłumaczeniami, traktatami. I praktyka malarska, to jest najważniejsze. Gdyby nie połączenie sztuki i nauki, nie mógłbym sobie pomarzyć, aby te rekonstrukcje nabrały tego znaczenia, jak również tej jakości artystycznej. Tej tkanki Rafaela i jego uczniów.
28:16 owzk 2024_09_02-17-28-57.mp3 Dr Łukasz Nawrocki o rekonstrukcji dzieł Rafaela Santi (O wszystkim z kulturą/Dwójka)
***
Tytuł audycji: O wszystkim z kulturą
Prowadziła: Katarzyna Sanocka
Gość: dr Łukasz Nawrocki (autor publikacji zatytułowanej "Rafael Santi. Rekonstrukcje i badania")
Data emisji: 2.09.2024
Godz. emisji: 17.30
am/wmkor
