Kult Matki Boskiej Zielnej

Ostatnia aktualizacja: 15.08.2019 10:49
W audycji przyjrzeliśmy się mu z antropologicznego i etnograficznego punktu widzenia. Opowiadała o tym etnolog, Klaudia Pazdan.
Audio
  • Klaudia Pazdan, etnolog opowiada o kulcie Matki Boskiej Zielnej (Dwójka/Źródła)
Zdjęcie ilustracyjne
Zdjęcie ilustracyjneFoto: Shutterstock.com/jakkapan

Geneza tego święta jest związana z tradycją kościelną. Jest to najprawdopodobniej jedno z najstarszych świąt Maryjnych. Święto to pojawia się zarówno w tradycji kościoła wschodniego, w tradycji prawosławnej, ale również w obrządku rzymskim. Jego powstanie datuje się na V wiek. Oficjalnie nazywane jest Wniebowzięciem Najświętszej Marii Panny, a w tradycji wschodniej mówi się o Zaśnięciu Marii Panny. Nazw ludowych tego święta jest wiele, np. Matki Boskiej Zielnej. Związane to było z kulminacją okresu zielonego i z ziołami.

- Niektórzy badacze wiążą to święto z tradycjami przedchrześcijańskimi. Matka Boska jest przedłużeniem linii Pramatki, opiekunki ludzi. Religijność ludowa oparta jest na prostych wzorcach modelu rodziny, sprawiedliwego ojca i opiekuńczej matki. Jest to święto dziękczynne i błagalne, to moment, od którego zależała jakość życia ludzi w drugiej część roku i w zimie – mówiła w "Źródłach" etnolog, Klaudia Pazdan.

 - Dawniej najczęściej święcono tzw. wiązki, czyli różnego rodzaju bukiety, wiechy ziół, czasem były to wianki. Rośliny i zieloność zawsze były ważnym elementem tej tradycji. Zabierano z pola i z ziemi to, co ona obrodziła, po to, żeby to chronić. Do kościoła przynoszono to, co udało się zebrać, ale istniały różne obostrzenia tego, czego nie wolno przynosić i skąd powinny pochodzić rośliny. Wierzono, że najlepsze rośliny są zebrane u kogoś innego. Dopuszczano możliwość podbierania sobie niektórych plonów po to, żeby je przynieść do kościoła. Należało też przynieść rośliny, które pojawiały się we wszystkich sferach życia: leśne, polne i te rosnące dziko. Starano się nie zbierać roślin, które rosły na miedzy, bo miejsca graniczne uważano za niebezpieczne -  mogły tam kryć się czarownice. Wszystkie takie punkty, jak koniec wsi, drogę, miejsca niczyje uznawano za zamieszkane przez złe duchy i nie były one dobre do zbierania ziół. Starano się korzystać z miejsc pewnych – mówiła etnolog Klaudia Pazdan. – Co roku po zioła wracano do tego samego miejsca.

W "Źródłach" także opowieści o kwiatach i ziołach oraz pieśni maryjne i żniwne. Jakie zioła zbierano i po co? Zapraszamy do odsłuchnia całości audycji.

***

Tytuł audycji: Źródła 

Prowadziła: Magdalena Tejchma

Gość:  Klaudia Pazdan (etnolog)

Data emisji: 15.08.2019

Godzina emisji: 15.15

at/gs


Czytaj także

Instrumentarium górali z Beskidu Żywieckiego

Ostatnia aktualizacja: 30.07.2019 10:47
W "Źródłach" wybraliśmy się w Beskid Żywiecki, gdzie dobiega końca Festiwal Folkloru Górali Polskich. O tradycyjnych instrumentach beskidzkich górali opowiedział Jan Brodka - muzyk, regionalista.
rozwiń zwiń
Czytaj także

Paweł Dąbkowski - radiowiec z muzyką w sercu

Ostatnia aktualizacja: 31.07.2019 16:00
- Dzięki pracy w radiu i Kurpiom nauczyłem się szacunku do ludzi - mówił w audycji skrzypek z Łomży i prezenter Radia Nadzieja, który na 53. Festiwalu Kapel i Śpiewaków Ludowych w Kazimierzu zdobył II nagrodę w kategorii solistów instrumentalistów.
rozwiń zwiń
Czytaj także

Siła męskiego głosu

Ostatnia aktualizacja: 01.08.2019 09:00
- Kościół i zwyczaje pogrzebowe przyczyniły się do tego, że mężczyźni nie wstydzą się śpiewać - mówił Witold Kuczyński, lider zespołu Carniacy. 
rozwiń zwiń
Czytaj także

Muzyka suwalska na cały głos

Ostatnia aktualizacja: 08.08.2019 15:40
- Szukam sposobu, żeby odczarować kulturę tradycyjną, żeby młodzi chętniej dostrzegali jej piękno - mówiła w "Źródłach" Małgorzata Makowska, młoda wokalistka z Suwałk.
rozwiń zwiń
Czytaj także

Siła męskich grup śpiewaczych

Ostatnia aktualizacja: 08.08.2019 15:55
W audycji spotkaliśmy się z członkami zespołu z Bukowej z Lubelszczyzny, wykonującym archaiczne i wciąż popularne w tamtym regionie kolędy życzące, a także wybraliśmy się w Pieniny na spotkanie z pieśniami Czarnych Górali.
rozwiń zwiń
Czytaj także

Święto plonów w polskiej tradycji

Ostatnia aktualizacja: 15.08.2019 11:00
W "Źródłach" zaprosiliśmy na dalszą część opowieści o zwyczajach związanych ze świętem Matki Boskiej Zielnej. O tradycjach i wierzeniach związanych z tym dniem opowiadała Maria Bienias, mazowiecka śpiewaczka i twórczyni kwiatów z bibuły.
rozwiń zwiń