Ludowa perspektywa poezji Leśmiana

W czwartkowych "Źródłach" gościem Adama Struga była dr hab. Żaneta Nalewajk-Turecka, literaturoznawczyni, komparatystka, edytorka, krytyczka literacka, współzałożycielka "Tekstualiów" i animatorka kultury. Przedmiotem spotkania były folklorystyczne konteksty poezji Bolesława Leśmiana. 

Żaneta Nalewajk-Turecka w studiu Dwójki

Foto: Grzegorz Śledź

Wiersz "W malinowym chruśniaku" to doskonałe wprowadzenie w poezję Leśmiana, motyw bliskości człowieka z naturą to cecha integralna jego poezji.

- Kiedy pomyślimy w jaki sposób folklor istnieje w poezji Leśmiana, rozumiejąc folklor jako rodzaj kultury wytworzonej przez wspólnotę zamkniętą, wytwarzającą rytuał, obyczaj i twórczość materialną, to możemy dojść do wniosku, że takiego folkloru w czystej postaci u Leśmiana nie ma - tłumaczyła dr hab. Żaneta Nalewajk-Turecka. - Przeczytałam Kolberga i nie mamy do czynienia z sytuacją w której poeta wzoruje się na czymś gotowym i zastanym. Jednocześnie stylizacja na ludowość Leśmiana jest wymieniana.

Jakie są relacje folkloru i twórczości Bolesława Leśmiana?

- Wczesna twórczość Leśmiana to twórczość rosyjskojęzyczna, pisana pod wpływem symbolistów rosyjskich. Panowała moda w owym czasie na stylizację folklorystyczną. Zapadnicy i słowianofile rywalizowali o prym w literaturze. Słowianofile stylizowali swoje utwory pisząc np bajki. Leśmian miał muzyczne ucho, jego poezja również jak i muzyka brzmi. Leśmian pisał wiersze sylabiczne i sylabotoniczne, czyli najbardziej rytmiczne. Za najważniejszy pierwiastek poezjotwórczy uznawał rytm. W "Świdrydze i Midrydze" jest słyszalny rytm bardzo konkretnego utworu - kołomyjki. 

Żaneta Nalewajk-Turecka jest współzałożycielką i redaktor naczelną kwartalnika "Tekstualia". Pracuje w Zakładzie Komparatystyki na Wydziale Polonistyki UW. Jest autorką m.in. monografii "Leśmian międzynarodowy - relacje kontekstowe". Publikowała liczne artykuły w tomach zbiorowych oraz w czasopismach. Jej teksty tłumaczone były na języki angielski, ukraiński, bułgarski, czeski, słoweński i serbski. Jest laureatką kilku krajowych i międzynarodowych nagród naukowych oraz nagród za pracę redakcyjną, a także członkinią Zarządu Głównego i Prezydium Stowarzyszenia Pisarzy Polskich, Polskiego Stowarzyszenia Komparatystyki Literackiej oraz Towarzystwa Literackiego im. Adama Mickiewicza.

Dlaczego "Klechdy polskie" Leśmiana potraktowano jako skandal i dlaczego ukazały się dopiero w 1956 roku? O tym w audycji.

***

Tytuł audycji: Źródła 

Prowadził: Adam Strug 

Data emisji: 13.02.2020

Godzina emisji: 15.15

gs