Doktor Sylwia Hlebowicz pierwszy raz spotkała się z Kwenami pośrednio – oglądając film o tej mniejszości podczas studiów na norweskim uniwersytecie. Temat zainteresował ją dlatego, że o ile na studiach poruszano temat Samów, o Kwenach nikt nie wspominał.
Kwenowie są dość starą grupą etniczna północnej Nowrwegii. Pierwsze wzmianki o nich pojawiają się w kronikach już w IX w. n.e. Dlaczego więc się o nich nie wspomina? Doktor Hlebowicz doszukuje się przyczyn w polityce – Kwenowie byli utożsamiani z Finlandią, z której się wywodzą. Finlandia zaś, zwłaszcza w XIX wieku, była kojarzona z carską Rosją, a zatem była zagrozeniem dla niezawisłości rodzącego się państwa norweskiego. Choć Kwenowie byli doskonale zasymilowaną grupą z ludnością norweską ruchy polityczne kazały traktować ich jak tzw. „fińskie zagrożenia”, wspominała dr Hlebowicz.
W 2005 roku kweński został uznany za język mniejszości narodowej. Ta okoliczność pozwoliła na rozwój kultury tej ludności. Obecnie w Norwegii ma miejsce ruch rewitalizacyjny wśród kweńskiej społeczności. A jego głównym celem jest wskrzeszenie języka oraz bogatej kweńskiej kultury. Na początku XXI w. otwarto w Norwegii Ośrodek Kultury Kweńskiej, który dba o promocję kweńskiego dziedzictwa.
My last song
Z Norwegii przenieśliśmy się na Bałkany i posłuchaliśmy fragmentów płyty “My Last Song” Esmy Redżepovej. Nagrań wielkiej królowej Romów bałkańskich, dokonano tuż przed jej śmiercią w roku 2016. Album został wydany w Londynie w kwietniu 2021.
Zapomniani Kazimierscy Laureaci
Jak zawsze Maria Baliszewska przedstawiła jednego z bohaterów cyklu “Zapomniani Kazimierscy Laureaci”. Tym razem był to Ignacy Bednarz, skrzypek i organista z Nowej Wsi w Zamojskiem, grający w Kapeli Braci Bednarzy (z bratem – Antonim – bębnistą). Kapela braci Bednarzy była wzorcowym przykładem brzmienia kapel w tym regionie woj. lubelskiego.
- Znam kowalstwo, maszynnictwo, budownictwo. Wiele rzeczy umiem. Ale nie robię nic, tylko gram. Nie wiem czy to na dobre wyszło – mówił Ignacy Bednarz w archiwalnym wywiadzie dla Polskiego Radia. A na dobre wyszło w roku 1975, kiedy kapela Braci Bednarzy zdobyła I nagrodę na Kazimierskim festiwalu, natomiast trzylata później, Ignacy Bednarz otrzymał Złotą Basztę.
***
Tytuł audycji: Źródła
Prowadziła: Maria Baliszewska
Gość: dr Sylwia Hlebowicz
Data emisji: 13.04.2021
Godzina emisji: 15.15
mg
