U podstaw Marca '68 leżała walka o stołki?

- Kiedy mówimy o Marcu '68 to mamy zwykle na myśli rewolucję studentów i młodych robotników, a przecież w tym samym czasie dokonuje się rewolucja czterdziestolatków w aparacie władzy - opowiadał w Dwójce historyk prof. Jerzy Eisler.

Propagandowy wiec poparcia dla antysyjonistycznej polityki partii po zamieszkach marcowych. Na zdjęciu: przemawia I sekretarz Komitetu Wojewódzkiego PZPR w Katowicach Edward Gierek, z lewej przewodniczący Prezydium Wojewódzkiej Rady Narodowej w Katowicach Jerzy Ziętek

Foto: PAP/Stanisław Jakubowski

Serwis poświęcony wydarzeniom marca '68

Autor publikacji "Polski rok 1968" przypomniał, że na wydarzenia Marca '68 składają się cztery wątki. - Po pierwsze jest bunt młodzieży o charakterze wolnościowym, po drugie mamy kampanię antyinteligencką, która wybucha wraz ze spektaklem "Dziady" w Teatrze Narodowym. Trzeci nurt to kampania antysemicka, usuwanie osób żydowskiego pochodzenia z partii i stanowisk, a w następstwie emigracja z Polski ponad 15 tysięcy osób. Ostatni wątek to walka polityczna w kierownictwie PZPR - wyjaśniał prof. Jerzy Eisler.

Marzec '68. Historia antysemickiej nagonki

Historyk podkreślił, że dla każdego z tych wydarzeń początek jest w zupełnie innym miejscu. W jego ocenie, kluczowa dla rozwoju wydarzeń w Polsce w tamtym okresie jest trwająca od II wojny światowej walka o władzę pomiędzy frakcją komunistów, którzy wojnę spędzili w kraju, i tych, którzy przybyli do Polski wraz z Armią Czerwoną. Na ten spór nałożył się też konflikt pokoleniowy między czekającymi na awanse czterdziestolatkami i będącymi u władzy starymi działaczami komunistycznymi. - Gdy Gomułka wygłosił swoje słynne przemówienie o zagrożeniu piątą kolumną, niektórzy ten sygnał zrozumieli, jako wezwanie do zrobienia porządków z tymi, którzy nie czują dostatecznie Polakami, a w tle była walka - podkreślał historyk.

Gość audycji opowiadał też o kulisach zdjęcia spektaklu "Dziady" z afisza. Historyk przywołał opinię, wedle której, gdyby Dejmek zrobił swoje przedstawienie rok później, to nie wywołało by ono żadnego zamieszania. Prof. Jerzy Eisler wyjaśnił też skąd wziął się bunt młodzieży w roku 1968 - miały na to wpływ między innymi amerykańskie filmy i ówczesna telewizja publiczna.

***

Tytuł audycji: Rzeczypospolite 

Prowadzi:  prof. Antoni Dudek

Gość: prof. Jerzy Eisler (historyk)

Data emisji: 5.02.2017

Godzina emisji: 22.00

bch/pg