Spory po 1989 roku nt. wydarzeń historycznych. Jak oceniano Powstanie Warszawskie?

Ostatnia aktualizacja: 04.06.2024 13:50
Książka "Konflikt pamięci. Polska po przemianach systemowych 1989 roku" przedstawia spory nt. wydarzeń historycznych. W audycji z cyklu "Rzeczypospolite" dr Anna Ratke-Majewska - politolog z Uniwersytetu Zielonogórskiego i autorka książki - opowiedziała o największych takich dyskusjach. Pierwszą z nich był spór o ocenę Powstania Warszawskiego.
Pierwszym dużym sporem historycznym po 1989 roku był ten dotyczący Powstania Warszawskiego
Pierwszym dużym sporem historycznym po 1989 roku był ten dotyczący Powstania WarszawskiegoFoto: Shutterstock/douglasmack
  • W książce "Konflikt pamięci. Polska po przemianach systemowych po 1989 roku" przedstawia spory dotyczące wydarzeń historycznych.
  • Pierwszym sporem po 1989 roku był ten dotyczący Powstania Warszawskiego.
  • Autorka książki powiedziała w Programie 2 Polskiego Radia, że dominujący jest pogląd o bohaterstwie i słuszności Powstania Warszawskiego.

Pamięć jest ważna tak samo dla jednostki, określając, kim ona w rzeczywistości jest, jakie są jej korzenie, tradycje czy związki kulturowe, jak również dla zbiorowości, przesądzając o jej przetrwaniu, podejmowanych działaniach oraz artykułowanych potrzebach i aspiracjach. Pamięć odgrywa role społeczne i jednocześnie charakteryzuje się wysoką podatnością na kształtowanie, ma ponadto ogromny potencjał dla wykorzystania politycznego. Dzieje się tak, gdyż jest strukturą narracyjną, a narracje stanowią nie tylko jej wyraz, ale i budulec.

Spór o Powstanie Warszawskie

Dr Anna Ratke-Majewska w książce "Konflikt pamięci. Polska po przemianach systemowych po 1989 roku" przedstawia spory dotyczące wydarzeń historycznych. Jednym z pierwszych takich sporów po 1989 roku był ten dotyczący Powstania Warszawskiego. - Spór pamięci w obszarze Powstania Warszawskiego opiera się na narracjach krytycznych, afirmatywnych i konsensualnych. Można rozpatrywać go też przez pryzmat dwóch skrajności - powiedziała autorka książki.

- Pierwsza z nich opiera się na postrzeganiu powstania jako wydarzenia w pełni uzasadnionego i koniecznego dla społeczeństwa polskiego. Drugi pogląd mówi o tym, że powstanie było nieuzasadnione i krzywdzące dla społeczeństwa - wyjaśniła.

Zwolennicy i krytycy Powstania Warszawskiego

Gość Polskiego Radia wyjaśniła, że każda strona sporu ma swoje argumenty. - Narracje afirmacyjne podkreślają wielkie znaczenie powstania wśród innych powstań narodowych, które są dla Polski kluczowe. Bohaterstwo i ofiara Polaków mogły się uzewnętrznić w postaci stanowczego sprzeciwu - powiedziała.

Czytaj także:

- Narracje krytyczne mówią o tym, że powstanie nie było w pełni uzasadnione politycznie ani odpowiednio przygotowane. Skupiają się jednak przede wszystkim na hekatombie ludności Warszawy, gdzie zginęło setki tysięcy młodych ludzi - wyjaśniła.

Zryw narodowy i walka o wolność

Dr Anna Ratke-Majewska, badając ten spór, zdradziła, że zdecydowanie dominuje w nim narracja, która pochwala patriotyczny zryw narodowy warszawiaków przeciwko Niemcom. - W całym dyskursie najbardziej dominujące były narracje mówiące o powstaniu jako zrywie, z którego powinniśmy być dumni - powiedziała.

- Taki pogląd dominuje w narracji Muzeum Powstania Warszawskiego. W późniejszym okresie jest ona przede wszystkim widoczna w narracjach społecznych i polityce państwa - wyjaśniła.


Posłuchaj
23:25 PR2 2024_06_03-19-29-52.mp3 Dr Anna Ratke-Majewska o sporach historycznych po 1989 roku (Rzeczypospolite)

 

***

Tytuł audycji: Rzeczypospolite

Prowadził: prof. Antoni Dudek

Gość: dr Anna Ratke-Majewska (politolog, Uniwersytet Zielonogórski)

Data emisji: 3.06.2024

Godzina emisji: 19.30

dz, pg, kormp

Czytaj także

Powstanie Warszawskie, pamięć i rosyjskie sankcje

Ostatnia aktualizacja: 01.08.2017 18:00
Rosja przygotowuje sankcje przeciwko Polsce, co ma być odpowiedzią na nowelę do ustawy dekomunizacyjnej. - Rosjanie są niezwykle przewrażliwieni na punkcie polityki historycznej - mówi historyk, prof. Antoni Dudek.
rozwiń zwiń
Czytaj także

Rocznica wyborów 4 czerwca. Robert Kostro: odbieramy rzeczywistość za pomocą symboli [WIDEO]

Ostatnia aktualizacja: 03.06.2024 13:41
- Słowa "mit" czasami używa się w znaczeniu czegoś nieprawdziwego. Chodzi tu jednak o coś innego. O to, że przyjmujemy jakieś zdarzenia jako dobre albo złe, a czasem ambiwalentne, i z nich konstruujemy opowieść, która jest ważna dla naszej tożsamości - mówił w Dwójce dr Robert Kostro, dyrektor Muzeum Historii Polski, przed konferencją "Mity założycielskie III Rzeczypospolitej. Przełom 1989 roku z perspektywy 35 lat".
rozwiń zwiń
Czytaj także

Ważne święta w historii Polski. Czy świętujemy je radośnie?

Ostatnia aktualizacja: 04.06.2024 15:20
Czy w historii Polski naprawdę jest mało zwycięskich dat, które powinniśmy radośnie świętować? Dlaczego nawet 3 maja nie jest tak świętowany, jak na to zasługuje? - Jeżeli ustalimy, co jest przedmiotem świętowania, to jest to rzecz najważniejsza - mówi w radiowej Jedynce Marek Stremecki, dziennikarz,  autor audycji historycznej w Jedynce "Historia bliska".
rozwiń zwiń