Konferencja ETHER, organizowana przez Narodowy Instytut Dziedzictwa, stawia na innowacje i współpracę pomiędzy środowiskami akademickimi, muzealniczymi i kreatywnymi. Tegoroczna edycja ma na celu ukazanie, jak najnowsze osiągnięcia technologiczne rewolucjonizują digitalizację i ochronę dziedzictwa. Kluczowym tematem będzie rola sztucznej inteligencji (AI) w ochronie dziedzictwa kulturowego, w tym w konserwacji zabytków, dokumentacji i badaniach oraz jej wpływ na to, jak poznajemy i rozumiemy naszą przeszłość. Zasadniczą kwestią jest odpowiedź na pytanie jak zarządzać sztuczną inteligencją i definiować dla wspierania badań oraz pogłębienia procesów poznawczych, nie tracąc na ich jakości i naukowej wartości.
Najważniejsze tematy i eksperci
Konferencja obejmie cztery panele tematyczne. Pierwszy poświęcony będzie wykorzystaniu technologii cyfrowych w badaniach naukowych, w tym wykorzystaniu głębokich sieci neuronowych do identyfikacji stanowisk archeologicznych. Drugi panel skupi się na digitalizacji niematerialnego dziedzictwa, z naciskiem na dokumentowanie tradycyjnej muzyki i relacji ustnych. Ciekawą perspektywę wniesie dr hab. inż. arch. Rafał Szrajber, który zaprezentuje autorski projekt SteamRift i spróbuje odpowiedzieć na pytanie, jak współcześnie promować dziedzictwo w nowych mediach nie tracąc przy tym jego znaczenia, wartości i kontekstu kulturowego.
Jednym z prelegentów konferencji będzie przewodniczący jej Rady Naukowej, prof. Robert Erdmann z Uniwersytetu Amsterdamskiego, który omówi wdrożenie systemów opartych na AI w m.in. Musée des Arts Decoratifs w Paryżu. Algorytmy, które analizują zbiory według obrazu lub tekstu, przyspieszają procesy badawcze i zarządzania zasobami. To doskonały przykład, jak AI przekształca czasochłonne zadania w nowoczesne narzędzia pracy dla badaczy. Prof. Eric Postma zaprezentuje program Art Recognition, umożliwiający autentyfikację dzieł sztuki na podstawie zdjęć, który już wprowadza rewolucję na rynku sztuki.
W trzecim panelu eksperci zaprezentują nowoczesne techniki wizualizacji zabytków oraz możliwości tworzenia modeli 3D nawet tak skomplikowanych obiektów kultury jakimi są organy piszczałkowe. Uczestnicy dowiedzą się, jak przenosić zabytki do przestrzeni cyfrowej oraz jak te dane wspierają pracę konserwatorów, archeologów oraz instytucje zarządzające dziedzictwem. Czwarty panel, w ramach którego przewidziana jest debata „Jak nowoczesne narzędzia mogą chronić dziedzictwo?”, poświęcony będzie relacji pomiędzy ochroną dziedzictwa a ochroną dokumentacji cyfrowej. Nagranie z konferencji zostanie udostępnione na kanale YouTube – TV NID, po jej zakończeniu.
Warsztaty
Tegoroczna edycja konferencji ETHER – Eternal Heritage / Wieczne Dziedzictwo została wzbogacona o warsztaty skanowania i dokumentacji zabytków, ukierunkowane na zasady i metodykę pracy w terenie, metody opracowania danych oraz sposoby ich wykorzystania. Warsztaty „Skanowanie fotogrametryczne obiektów dziedzictwa kultury” poprowadzi Ryszard Zimek – kierownik Zespołu Zadaniowego ds. Digitalizacji NID, a warsztaty „Wykorzystanie skaningu laserowego w dokumentacji obiektów zabytkowych – możliwości, ograniczenia i wyzwania” Marcin Gładki – współtwórca firmy PAST, prezes Fundacji Dajna im. Jerzego Okulicza-Kozaryna.
Konferencja ETHER to wyjątkowe wydarzenie, które łączy naukę, kulturę i technologię, otwierając nowe możliwości dla badań nad dziedzictwem kulturowym. To nie tylko platforma wymiany doświadczeń, ale także inspiracja do tworzenia innowacyjnych projektów, które pomogą zachować nasze dziedzictwo dla przyszłych pokoleń. Konferencja jest organizowana w ramach działań Centrum Kompetencji ds. Digitalizacji Zabytków Narodowego Instytutu Dziedzictwa. Do zadań Centrum należy przede wszystkim koordynacja i wdrażanie zmian technologicznych dotyczących digitalizacji i przechowywania danych cyfrowych oraz koordynacja w zakresie ich gromadzenia, przechowywania i udostępniania. Centrum zajmuje się także wyznaczaniem standardów, udostępnianiem ich oraz popularyzacją, w tym edukacją kadr instytucji kultury w zakresie digitalizacji obiektów nieruchomych oraz promocją zasobów cyfrowych, w oparciu o 20-letnie doświadczenie Narodowego Instytutu Dziedzictwa (wcześniej Krajowego Ośrodka Badań i Dokumentacji Zabytków).
Organizatorem wydarzenia jest Narodowy Instytut Dziedzictwa, a współorganizatorem Muzeum Historii Żydów Polskich POLIN.
Konferencja została objęta honorowym patronatem sekretarz stanu w Ministerstwie Kultury i Dziedzictwa Narodowego, Generalnej Konserwator Zabytków Bożeny Żelazowskiej, Polskiego Komitetu do spraw UNESCO oraz Narodowego Centrum Kultury.
Patronem medialnym konferencji jest Program 2 Polskiego Radia.
Organizacja międzynarodowej konferencji ETHER – Eternal Heritage / Wieczne Dziedzictwo została dofinansowana ze środków Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego, w ramach realizacji zadania „Dofinansowanie działalności Centrum Kompetencji ds. digitalizacji zabytków”.
