Na antenie Dwójki Henryka Mikołaja Góreckiego żegnali muzykolog i krytyk muzyczny Marcin Gmys , Joanna Wnuk-Nazarowa , szef Orkiestry AUKSO Marek Moś Jerzy Artysz oraz sopranistka Zofia Kilanowicz , z myślą o której powstała legendarna III Symfonia.
Aby posłuchać ich wspomnień, wystarczy kliknąć w oknie po prawej stronie
***
Do historii popkultury Henryk Mikołaj Górecki przejdzie jako autornajbardziej bestsellerowego arcydzieła muzyki współczesnej. Nagranie III Symfonii z 1992 roku rozeszło się w ponad milionie egzemplarzy, zdobywając szczyty rankingów sprzedaży po obu stronach Atlantyku.
Kompozycja bardzo szybko trafiła na kinowe ekrany, stając się dźwiękową ikoną patosu, smutku i żałoby w kilkunastu filmach. Do fascynacji Symfonią "Pieśni Żałosnych" przyznawali się także muzycy wszelkiej maści: od industrialno-rockowego Fausta (obszerny cytat na płycie "Rein"), po trip-hopowy Lamb (wysamplowane fragmenty oryginału w utworze pod wiele mówiącym tytułem "Gorecki").
Dlaczego tak się stało? Być może dlatego, że minimalistyczne arcydzieło Góreckiego z 1976 roku stanowi najpełniejszą syntezę jego oryginalnego stylu, a zarazem wyśmienicie wpisuje się w trwającą po dziś dzień modę na ambient i muzykę relaksacyjną. Z drugiej strony, sam kompozytor nie zabiegał nigdy o masowy sukces: w okresie największego zainteresowania swoją twórczością wyprowadził się do Kościeliska pod Zakopanem (mówił o nim "moje miejsce na ziemi”) oraz radykalnie zwolnił tempo pracy, komponując nie więcej niż jeden utwór rocznie i koncentrując się na bezpretensjonalnej, lecz mało spektakularnej muzyce chóralnej.
Górecki różnił się pod tym względem od swoich kolegów i rówieśników: Wojciecha Kilara, którego droga na światowe sale koncertowe wiodła przez Hollywood, oraz Krzysztofa Pendereckiego, realizującego z rzemieślniczą pilnością i regularnością kolejne symfoniczne czy oratoryjne zamówienia. Warto zaznaczyć, że artystyczne drogi najwybitniejszych przedstawicieli pokolenia urodzonego w latach 30. bardzo często się krzyżowały. Wszyscy rozpoczynali od fascynacji abstrakcyjnymi konstrukcjami oraz radykalną brzmieniowością XX-wiecznej awangardy, by w siódmej dekadzie minionego stulecia dokonać wolty ku bardziej tradycyjnym środkom wyrazu.
"Konwersja" Góreckiego miała przy tym najbardziej oryginalny i głęboki charakter. Kompozytor czerpał bowiem z rytmicznej, melodycznej i wyrazowej skarbnicy polskiej muzyki ludowej (w szczególności Śląska i Podkarpacia), dawnej oraz sakralnej. Kontynuował tym samym najlepsze wzorce "etnicznej nowoczesności" czy "narodowego uniwersalizmu", zaproponowane swego czasu przez Fryderyka Chopina, a rozwinięte przez Karola Szymanowskiego.
Można ubolewać, że Górecki nie zdążył ukończyć swojej IV Symfonii, zamówionej przez Royal Phillharmonic Orchestra w Londynie. Z drugiej strony to właśnie w pozornym wycofaniu kompozytora, specyficznej cierpliwości i niechęci wobec muzycznego pustosłowia tkwiła jego największa siła. Dzięki temu muzyka Góreckiego pozostanie częścią światowego dziedzictwa kulturowego jako dokument specyficznej epoki, szczególnego zakątka Europy oraz unikalnej osobowości.
W wieczornym paśmie Dwójki (po godz. 22:00) Henryka Mikołaja Góreckiego wspominał będzie Andrzej Chłopecki . Przypomnimy także wywiad przeprowadzony z kompozytorem przez Marię Baliszewską (po godz. 23:15).
Trzecia część Symfonii "Pieśni żałosnych" w epokowej interpretacji Dawn Upshaw:
