Józef Czapski - minister spraw zagranicznych "Kultury" paryskiej

Ostatnia aktualizacja: 16.01.2023 18:00
- Świetny malarz, piszący doskonale. Mając jednocześnie bardzo dużo wdzięku, przez lata był takim naszym ministrem spraw zagranicznych. To była dla nas ogromna pomoc na tym odcinku, jego dobre stosunki z generałem de Gaullem, to wszystko nam pozwoliło spokojnie się rozwijać - tak o Józefie Czapskim mówił założyciel Instytutu Literackiego w Paryżu Jerzy Giedroyc, którego wypowiedź przywołujemy dzięki archiwom Polskiego Radia.
W malarstwie Józefa Czapskiego dominują sceny związane z obserwacją codzienności
W malarstwie Józefa Czapskiego dominują sceny związane z obserwacją codziennościFoto: Shutterstock

Józef Czapski, malarz, pisarz i publicysta emigracyjny, współpracownik Instytutu Literackiego w Paryżu i miesięcznika "Kultura" zmarł 12 stycznia 1993 r. 30 lat po jego śmierci wspominaliśmy go, przywołując nagrania z archiwów radiowych.

Spotkanie w Iraku

Czapski i Giedroyc poznali się w Warszawie w połowie lat 30. Ponownie spotkali się w 1943 roku w Iraku. Czapski dotarł tam z Rosji, ewakuowany z Armią Andersa, Giedroyc - szlakiem przez Rumunię i Bliski Wschód jako tzw. prosty żołnierz.

- Giedroyc początkowo pełnił funkcję "sekretarza Józia", jak sam to nazywał, czyli rotmistrza Czapskiego w wydziale kultury i prasy, na którego czele stał Czapski, a z tego sekretarzowania za jakiś czas objął stanowisko szefa działu prasy i wydawnictw - wyjaśniał podczas audycji prof. Rafał Habielski.

Józef Czapski. Serwis specjalny Polskiego Radia>>>

Józef Czapski - artysta zaangażowany

Józef Czapski, a właściwie hrabia Hutten-Czapski, był uczestnikiem wojny polsko-rosyjskiej 1920 roku. Brał też udział w kampanii wrześniowej, po której dostał się do niewoli sowieckiej. Wiosną 1940 roku, ze względu na niemieckie pochodzenie, został przeniesiony z ostatnią grupą Polaków z obozu w Starobielsku do obozu w Pawliszczewie Borze, a następnie do obozu jenieckiego NKWD w Griazowcu pod Wołogdą na dalekiej północy ZSRR. 

"Dziennik wojenny". Świadectwo wojennych losów Józefa Czapskiego. POSŁUCHAJ >>>>

"Jestem przecie człowiekiem, który musi pisać, bo inaczej ma wrażenie, że nie żyje, że dopiero jak na papierze sobie zapisze mętną filozofię albo jęki nad trudnościami czy biedami, to ma wrażenie, że te sprawy przeżył, że je sobie uświadamia - że one mu się nie rozpłynęły" - pisał Józef Czapski. Dla malarza i pisarza rytuał codziennego notowania był rzeczą niezwykle istotną, "kontrolą oddechu dnia" - jak sam to nazywał.

W audycji wykorzystaliśmy nagrania z wywiadu rzeki Andrzeja Mietkowskiego z lat 80. - w szczególności Józef Czapski wspominał w nich: Françoisa Mauriaca, Raymonda Arona, Andre Gide’a, Jean-Paula Sartra, Alberta Camusa, Władysława Andersa, Mieczysława Grydzewskiego, Andrzeja Bobkowskiego, Jerzego Stempowskiego. O Czapskim w archiwalnych nagraniach opowiedzieli: Jerzy Giedroyc, Konstanty Jeleński i Wojciech Karpiński.

Posłuchaj
27:51 Dwojka Slady pamieci 2023_01_16-17-30-49.mp3 Józef Czapski - minister spraw zagranicznych "Kultury" paryskiej (Ślady pamięci/Dwójka)

 

Czytaj także:


***

Tytuł audycji: "Ślady pamięci"

Prowadzili: prof. Rafał Habielski i Andrzej Mietkowski

Data emisji: 16.01.2023

Godzina emisji: 17.30

mg

Czytaj także

Kłamstwo katyńskie kamieniem węgielnym sowieckiej geopolityki

Ostatnia aktualizacja: 25.04.2022 19:57
82 lata temu, 3 kwietnia 1940 roku, NKWD rozpoczęło wywózkę do Katynia polskich oficerów, jeńców obozu w Kozielsku, a w kolejnych dniach - jeńców obozów w Ostaszkowie i Starobielsku. Ich egzekucje trwały sześć tygodni, od kwietnia do maja 1940 roku.
rozwiń zwiń
Czytaj także

Andrzej Podkański: sztuka prowadzi mnie do tajemnicy

Ostatnia aktualizacja: 24.11.2022 09:30
- Uważam, że każda prawdziwa sztuka jest sztuką religijną (...). Jest jakieś szczególne napięcie, jesteśmy sam na sam ze sobą, nie chcemy kłamać. Wszystko, co potrafimy najlepszego, wkładamy w obraz, poszukujemy doskonałości, absolutu - mówił w Dwójce Andrzej Podkański, malarz, tegoroczny laureat Nagrody im. Jana Cybisa.
rozwiń zwiń