"Ciało płynne". Filmy Barbary Hammer na Millenium Docs Against Gravity

Ostatnia aktualizacja: 13.05.2024 11:30
Przez dekady kino nurtu głównego gumkowało obecność osób nieheteronormatywnych. Sprzeciwiała się temu m. in. Barbara Hammer. Pionierka kina queer i kina feministycznego, ikona i aktywistka jest jedną z bohaterek tegorocznej odsłony festiwalu Millennium Docs Against Gravity. 
Courtesy of the Estate of Barbara Hammer, New York and Electronic Arts Intermix (EAI), New York.
Courtesy of the Estate of Barbara Hammer, New York and Electronic Arts Intermix (EAI), New York.Foto: mat. prasowe/MDAG

Kim była Barbara Hammer?

Barbara Hammer w całej swojej twórczości stawiała pytania o kulturowe i społeczno-historyczne konstrukcje tożsamości lesbijskiej, płynność tożsamości seksualnej, tożsamość queer i obrazowała queerowe wspólnoty. W latach 70. XX wieku wprowadziła ciało oraz lesbijski akt i erotykę na ekran, tworząc na tamte czasy sztukę naprawdę wywrotową. Retrospektywę jej twórczości na MDAG przygotowały kuratorki: dra Krystyna Mazur i dra Gabriela Sitek.    

- W latach 70. ubiegłego, w Stanach Zjednoczonych mieliśmy do czynienia z drugą falą feminizmu. Hammer lubiła podkreślać, że w tym samym momencie odkryła feminizm, film i swoją lesbijskość, więc ciało automatycznie znalazło się w centrum jej zainteresowań, podobnie jak w przypadku innych artystek feministycznych z tego okresu - opowiada Krystyna Mazur. - W tym czasie pojawiła się m.in. słynna książka "Our Bodies, Ourselfs", która opowiadała o cielesności kobiet. Praktycznie każda kobieta miała tę publikację w domu i z niej uczyła się się swojego ciała.

Afirmacja nowej tożsamości

- Hammer robiła filmy z "materiału, który ją otaczał", bardzo często w grupie lesbijek i feministek, także ze swoimi partnerkami/kochankami. - To jest narracja pełna energii i radości, tak jakby Hammer ruszała na podbój świata. Nie ma w niej wiktymizacji, ale jest afirmacja nowej tożsamości, którą odkryła artystka. Po części było to związane z jej temperamentem: Hammer nie lubiła narzekać. I nie robiła tego nawet wtedy, gdy zachorowała na raka. Miała sposób mówienia o świecie, który odmawiał stawiania się w pozycji ofiary - dodaje rozmówczyni Weroniki Puszkar.

Posłuchaj
12:28 CZWÓRKA Czarno na zoltym - barbara hammer 12.05.2024.mp3 Retrospektywa filmów Barbary Hammer - rozmowa z kuratorkami Krystyną Mazur i Gabrielą Sitek (Czarno na żółtym/Czwórka) 

Jak Hollywood "wygumkowało" społeczność LGBT+?

Pełnometrażowy debiut Barbary Hammer to "Nitrofilmowe pocałunki" z 1992 roku. Wieloaspektowe dzieło o inkluzywnej reprezentacji osób nieheteronormatywnych opowiada  historię artystek i lesbijek tworzących na początku XX wieku: pisarki Willy Cather i piosenkarki Claire Waldoff.

- "Nitrofilmowe pocałunki" problematyzują przedstawienia osób LGBTQ+ w kulturze głównego nurtu i wskazują na to, jak kultura może być opresyjna. Ale uczą też krytycznego myślenia i krytycznego podejścia do tych obrazów - podkreśla Gabriela Sitek. - Odwołując się do kina głównego nurtu czy Kodeksu Haysa, który na całe dekady wymazał z historii filmu przedstawienia osób nieheteronormatywnych Barbara Hammer odnosiła się do homofobii i do rasizmu, czyli do tematów, które należy przepracować wspólnie w kulturze.

Sanctus and Other Films from the 1980's | barbarahammerfilms

"Sanctus" - podróż wgłąb ciała

W programie retrospektywy twórczości Barbary Hammer na festiwalu Millennium Docs Against Gravity znalazło się jej 12 filmów. Wśród nich m.im.:

  • "Kochanka/Inna. Historia Claude Cahun i Marcel Moore"
  • "Marie i ja"
  • "Jane Brakhage"
  • "Nieruchomy punkt"
  • "Lesbijski wieloryb"

- Hammer interesowała się ludzkim ciałem, także od środka, co pokazuje "Sanctus", jeden z ważniejszych jej filmów - mówi Krystyna Mazur. - Na pomysł nakręcenia go reżyserka wpadła w Muzeum Fotografii i Filmu w Rochester, w którym natknęła się na puszki zawierające ruchome prześwietlenia RTG ludzkich ciał. To spektakularny powrót do kina atrakcji i niewinności w odbiorze sztuki filmowej, a także prawdziwy "danse macabre".

21. Millennium Docs Against Gravity odbywa się w ośmiu miastach. To Warszawa, Wrocław, Gdynia, Poznań, Katowice, Łódź, Bydgoszcz i Lublin. Festiwal potrwa do 19 maja oraz online - od 21 maja do 3 czerwca. Patronem medialnym wydarzenia jest Polskie Radio.


Weronika Puszkar i kuratorki retrospektywy filmów Barbary Hammer: dra Gabriela Sitek i dra Krystyna Mazur - MDAG 2024. Weronika Puszkar i kuratorki retrospektywy filmów Barbary Hammer: dra Gabriela Sitek i dra Krystyna Mazur - MDAG 2024.

Sprawdź też:

***

Tytuł audycji: Czarno na żółtym

Prowadzi: Weronika Puszkar

Goście: dra Krystyna Mazur, dra Gabriela Sitek (kuratorki retrospektywy filmów Barbary Hammer)

Data emisji: 12.05.2024

Godzina emisji: 12.15

kul

Czytaj także

"Dorastanie to wielka samotność". Hubert Miłkowski o filmie "Braty"

Ostatnia aktualizacja: 04.05.2023 14:20
Hubert Miłkowski ma na swoim koncie role w "Hiacyncie" oraz w serialach "Kruk" i "W głębi lasu". Teraz wciela się w postać głównego bohatera w filmie "Braty". 
rozwiń zwiń
Czytaj także

"Urodzony krytyk filmowy". Quentin Tarantino napisał książkę o kinie

Ostatnia aktualizacja: 28.04.2024 15:00
Jeden z najważniejszych współczesnych reżyserów Quentin Tarantino napisał książkę. - "Spekulacje o kinie" to opowieść człowieka, który robi filmy, ale przede wszystkim kocha kino - mówi Jan Dzierzgowski, autor przekładu wydawnictwa na język polski.
rozwiń zwiń