- Plebiscyt na Młodzieżowe Słowo Roku organizowany jest przez Państwowe Wydawnictwo Naukowe PWN - do 15 listopada można zgłaszać swoje propozycje.
- Zgłaszane słowa powinny być: zaakceptowane przez młodzież, używane przez młodzież, ale niekoniecznie nowe.
- W poznawaniu języka młodych profesor Annie Wileczek, przewodniczącej jury plebiscytu, pomaga Obserwatorium Języka i Kultury Młodzieży i działająca przy nim Rada Nastolatków.
- Harmonogram wyborów Młodzieżowego słowa Roku 2023.
- Laureaci poprzednich odsłon Plebiscytu to: essa, śpiulkolot, alternatywka, dzban, XD, sztos.
Plebiscyt Młodzieżowe Słowo Roku organizowany jest już ósmy raz przez Państwowe Wydawnictwo Naukowe PWN. Konkurs ma wyłonić najciekawsze słowa, określenia albo wyrażenia używane przez młodych ludzi.
Młodzieżowe Słowo Roku 2023 - co może nim być?
Profesor Anna Wileczek, przewodnicząca Jury Młodzieżowego Słowa Roku zdradza, że słowa kandydujące do tytułu Młodzieżowego Słowa Roku powinny być:
- zaakceptowane przez młodzież
- używane przez młodzież
- ale niekoniecznie muszą być nowe.
- Slang młodzieżowy, młodomowa, ma to do siebie, że niektóre słowa na jakiś czas chowa do lamusa, a inne odgrzewa. To przypomina palimpsest, który w zależności od czasu jest ujawniany na zewnątrz - zauważa. - Na pewno współczesne słowa młodzieżowe są w pewien sposób skrótowe, są schematami interpretacyjnymi określającymi szybką percepcję rzeczywistości, jak np. sus - czyli podejrzany, czy dość popularny w zeszłej odsłonie enpecet - czyli osoba zachowująca się automatycznie, dziwna, podejrzana. A jednocześnie jest to słowo obsługuje różne wymiary rzeczywistości - jest popularne w przestrzeni internetowej, w świecie gier, ale też przenika do języka potocznego, codziennej komunikacji. Coraz więcej jest takich uniwersalnych słów - dodaje.
11:56 czwórka czwóka do piątej 20.10.2023 młodzieżowe słowo 15.14.mp3 O Plebiscycie na Młodzieżowe Słowo Roku 2023 opowiada profesor Anna Wileczek (Czwórka do piątej/Czwórka)
Aby zgłosić słowo do plebiscytu Młodzieżowe Słowo Roku należy wypełnić formularz na stronie PWN. Czwórkowy gość przyznaje, że są takie wyrazy, których nawet ona nie rozumie. Z tego względu zgłaszając słowo zobowiązani jesteśmy wypełnić formularz, w którym jest miejsce na wpisanie znaczeń, definicji i przykładów użycia.
Konsultacje i "młodzianizmy" w Obserwatorium
- Ja korzystam z możliwości konsultacji w moim, założonym przeze mnie i kierowanym przeze mnie, Obserwatorium Języka i Kultury Młodzieży. Tam działa Rada Nastolatków. Chętnie się z nimi spotykam i bardzo chętnie wysłuchuję różnych ciekawych porad na temat tego, co w młodym języku piszczy - podkreśla gość Weroniki Puszkar. - Tam nie tylko zbieramy "młodzianizmy", czyli wyrazy bardzo popularne wśród młodych ludzi ,ale i piszemy dla starszych:
- o nowych trendach w kulturze młodzieżowej ,
- o nowych tendencjach,
- co jest aktualnie na topie.
Można tam zgłębić wiedzę o pokoleniu Z i młodszym pokoleniu Alfa - dodaje.
Jedno słowo - wiele znaczeń
W języku polskim doskonale znamy przykłady słów, które mają więcej niż jedno znaczenie. W języku młodzieżowym też są takie przypadki. - Jedno słowo czy wyrażenie może oznaczać różne rzeczy. To może zależeć od:
- kontekstu towarzyskiego
- społeczności,
- szkoły,
- miejscowości,
- typu kontaktu - czy jest on bezpośredni czy internetowy.
Jak ewoluują młodzieżowe słowa?
Profesor Anna Wileczek przywołuje angielskie "try hard", które w języku polskim zostało mocno przekształcone. - To wyrażenie weszło do języka młodzieżowego jako rzeczownik: ktoś jest "trajhardem", czyli kimś, kto ciężko pracuje, bardzo się stara - opowiada. - Od tego wzięło się "trajhardować", czyli np. pilnie się uczyć przed sprawdzianem, usilnie do czegoś dążyć. Ten język jest żywy, kreatywny, twórczy i autentyczny. Ta autentyczność jest jego siłą - podkreśla.
Tytuł "Młodzieżowe Słowo Roku" i co dalej?
Swoich kandydatów na Młodzieżowe Słowo Roku możemy zgłaszać do 15 listopada. Następnie do 30 listopada zostanie zaprezentowana lista słów, które dostaną się do finału. Później rozpocznie się głosowanie na Młodzieżowe Słowo Roku 2023. Laureata tytułu poznamy na początku grudnia 2023.
- Takie Młodzieżowe Słowo Roku jest popularne przez pewien czas w komunikacji najmłodszego pokolenia. Bywa tak, że przenika do języka ogólnego, w odmianie potocznej, ogólnej. Tak jak to miało miejsce ze słowami "sztos" czy "dzban" - wyjaśnia profesor. - Nie wykluczone jest, że takie słowo ewoluuje. Młodzi informatorzy w Obserwatorium zgłosili mi powstanie słowa "sztosiara". "Dzban" też jest niezwykle ciekawy, bardzo ekspresywny, krótki, dosadny, ale pojawiała się wersja nowsza: "wazoniusz". To jeszcze okazjonalizm, ale zobaczymy czy się przyjmie. Zachęcam do zgłaszania swoich propozycji i do Plebiscytu Młodzieżowe Słowo Roku, i do Obserwatorium.
Młodzieżowe Słowa Roku ostatnich lat:
2022 - "essa" - przywitanie lub coś, co przychodzi łatwo,
2021 - "śpiulkolot" - miejsce do spania,
2020 - brak laureata tytułu
2019 - "alternatywka" - dziewczyna o alternatywnych upodobaniach i zachowaniach,
2018 - "dzban" - osoba niezbyt inteligentna,
2017 - "XD" (czyt: iks de) - coś zabawnego, śmiesznego,
2016 - "sztos" - coś fajnego, niesamowitego, fantastycznego.
***
Tytuł audycji: Czwórka do piątej
Prowadzi: Weronika Puszkar
Gość: dr hab. Anna Wileczek prof. Uniwersytetu Jana Kochanowskiego w Kielcach - przewodnicząca Jury Młodzieżowego Słowa Roku, członkini Zespołu Dydaktycznego Rady Języka Polskiego przy PAN
Data emisji: 20.10.2023
Godzina emisji: 15.14
pj
