Dawid Koczur: gwara to tożsamość Ślązaków

Gwara śląska to żywa historia i wyraz tożsamości Ślązaków. Razem z Dawidem Koczurem, znanym w internecie jako Synek ze Śląska, eksplorowaliśmy tajniki tej wyjątkowej mowy.

Nikiszowiec - słynne przedwojenne osiedle robotnicze w Katowicach

Foto: Shutterstock

Ślůnsko godka

- Pochodzę z Lędzin, to mała miejscowość pod Tychami. Tam przeżyłem 20 lat, a od 10 lat mieszkam w Warszawie. Mimo to gwara śląska jest ze mną do dziś. Wyniosłem ją z domu rodzinnego; godkę zaszczepili we mnie dziadkowie - mówi Dawid Koczur, znany jako Synek ze Śląska.

Posłuchaj

28:23 PR4_12_12_2024_08_13_Poranek_Czwórki.mp3 Dawid Koczur o gwarze śląskiej (Poranek Czwórki/Czwórka)

 

Jak mówi rozmówca Damiana Sikorskiego, jeszcze na studiach dowiadywał się, że niektóre gwarowe sformułowania, które uważał za powszechnie rozumiane, nie są wzorcową polszczyzną. - Od lat już nie mam takich wpadek językowych, chyba że za długo jestem na Śląsku. Potem pierwsze godziny w Warszawie są trudne - śmieje się gość audycji.

Gwara dalej żywa

- Gwara na Śląsku jest tak silna, bo to tożsamość Ślązaków. U mnie w domu był trochę przymus używania gwary. Jeżeli się jej nie używało, na przykład po powrocie z większego miasta, to w domu padały teksty pokroju "już zapomniał jak się w chałupie godo". To silna rodzinna tradycja - tłumaczy Dawid Koczur.

Wyświetl ten post na Instagramie

Post udostępniony przez Dawid Koczur | Synek ze Śląska (@dawidkoczur)

Gość Czwórki ma dobrą wiadomość dla osób zainteresowanych poznaniem śląskiego etnolektu. Internet jest pełen rozmaitych kursów, jednak Dawid Koczur zaznacza, że gwary najlepiej uczyć się w śląskim domu rodzinnym. - My, jako Ślązacy, nigdy nie uczyliśmy się gwary. To się wynosi z domu. Co więcej, w każdej miejscowości brzmi ona inaczej - wyjaśnia Koczur. - Zastanawiam się tylko, czy da się nauczyć akcentu. Chyba trzeba wyjechać na Śląsk i pobyć ze Ślązakami trochę dłużej - dodaje.

Śląskie święta

Różnorodność Śląska jest również widoczna na stole wigilijnym - Pierwsze danie podczas Wigilii to zupa fasolowa. Kiedy się już połamiemy opłatkiem, jeżeli zostaną nam resztki, to wrzucamy je do talerza z zupą - opowiada gość "Poranka".

Zobacz także:

• "Heksa". Śląsk lat 20. XX wieku w komiksie
• Anna Malinowska: w Sosnowcu drzemie przeogromny potencjał

Ponadto, Ślązacy mają również tradycyjne desery świąteczne, czyli moczkę oraz makówki. Według Dawida Koczura, głównymi składnikami pierwszego z nich jest piernik i kompot z suszu. Po wymieszaniu wszystkiego w garnku powstaje bardzo słodka masa o konsystencji budyniu. Makówki zaś to chałka przekładana makiem z bakaliami i cukrem; na koniec całość powinna zostać zalana gorącym mlekiem.

***

Tytuł audycji: "Poranek Czwórki"

Prowadził: Damian Sikorski

Gość: Dawid Koczur (Synek ze Śląska)

Data emisji: 12.12.2024

Godzina: 8.13

kajz/ gV