- 60 lat temu ukazał się w Polsce pierwszy tom opowiadań o Muminkach.
- Pierwszą wydaną książką o Muminkach była "Małe trolle i duża powódź" z 1945 roku. W Polsce zaczęliśmy od trzeciego tomu - "W Dolinie Muminków".
- Oryginalny tytuł "W Dolinie Muminków" to "Kapelusz czarodzieja".
- Muminki do Polski przywiózł pisarz Wojciech Żukrowski.
Myśląc o Muminkach, chętnie utożsamiamy się z ich bohaterami. Wspominamy Muminka, Mamę Muminka, Włóczykija, Małą Mi czy straszną Bukę, postać poddawaną wielu interpretacjom, w której widzimy upostaciowienie sił natury, ale też kategorie psychologiczne, jak lęk czy samotność.
Anna Czernow, badaczka literatury dziecięcej, tłumaczka literatury szwedzkiej, przywołuje myśl szwedzkiej badaczki, która uważa, że mówiąc, iż jesteśmy jakaś muminkową postacią, tak naprawdę aspirujemy do niej. - Wszyscy chcemy być Włóczykijami czy Małymi Mi, a w rzeczywistości jesteśmy zwykłymi Paszczakami czy Filifionkami, które nie są wyjątkowe, ale pokazują nam stany psychologiczne każdego dnia - wyjaśnia. - W świecie Muminków postacie są pogrupowane co do gatunku. To istoty, stworzenia. Paszczaki są właśnie gatunkiem, są różne, ale można je scharakteryzować jako istoty przywiązane do reguł, do ram rzeczywistości. Lubią kolekcjonować, decydować, narzucać innym to, co należy robić, mają wyśrubowane aspiracje.
Muminki w Polsce
Świat Muminków Polacy poznali 60 lat temu. Kiedy na polskim rynku księgarskim ukazał się tom "W Dolinie Muminków". - To był pierwszy tom wydany w Polsce, ale trzeci z serii wydanej przez Tove Jansson. Pierwszy tom to "Małe trolle i duża powódź", który w u nas ukazał się dopiero 50 lat od jego światowej premiery w 1945 roku - zdradza Bartek Renans, promotor z Naszej Księgarni. - 60-lecie wydania Muminków w Polsce liczymy od wydania "W Dolinie Muminków".
22:38 czwórka stacja kultura 13.05.2024 muminki 11.13.mp3 O 60 latach Muminków w Polsce opowiadają Anna Czernow i Bartek Renans (Stacja Kultura/Czwórka)
Muminki do Polski przywiózł pisarz, Wojciech Żukrowski. Odwiedzając swoich przyjaciół w Finlandii, dostał od nich muminkowy gadżet. - Trzeba zaznaczyć, że w Finlandii Muminki bardzo szybko zaczęły funkcjonować jako gadżety. Wojciech Żukrowski zabrał do Polski też anglojęzyczne wydania Muminków. Dziś nie wiemy, które tomy przywiózł - zdradza Anna Czernow. - Wydanie "W Dolinie Muminków" było decyzją wydawniczą.
Czwórkowi goście zwracają uwagę na oryginalne tytuły książek o Muminkach i to, że trudno w nich szukać imion tych sympatycznych trolli. Oryginalny tytuł "W Dolinie Muminków" brzmi "Kapelusz czarodzieja". - Zmiany tych tytułów były w Polsce decyzjami wydawniczymi. W Niemczech też "domuminkowywano" te tytuły - wyjaśnia gościni Weroniki Puszkar. - To strategia wydawnicza, na którą i ja się nabrałam. Czytając "Dolinę Muminków w listopadzie", byłam rozczarowana, że nie ma tam ani jednego Muminka.
Czytaj także:
Pierwszy Muminek - rysunek na wygódce
Pierwszy tom przygód Muminków ukazał się drukiem w 1945 roku. Tove Jansson ich przygody zaczęła opisywać już w 1939 roku. - Przez 6 lat te opowieści leżały w szufladzie - liczy Bartek Renans. - Podobno to przyjaciel Tove namówił ją do ich wydania, ale mogło mieć to też związek z trudnym czasem II wojny światowej.
Opowieści mówią, że pierwszy rysunek Muminka Tove narysowała na rodzinnej wygódce, pierwszym opublikowanym był ten wydrukowany w 1943 roku w czasopiśmie satyryczno-politycznym.
Niemałe znaczenie dla powstania opowieści o Muminkach miał świat skandynawskich, nordyckich wierzeń ludowych, gdzie trolle są stale obecne. - Niewykluczone, że prawdziwa jest opowieść, że właśnie trollami straszył pisarkę jej wujek - przyznaje Anna Czernow. - Wszystkie postacie w tych książkach, Muminki też, są trollami. Trzeba wspomnieć, że Tove Jansson była wychowywana na pograniczu dwóch kultur - szwedzkiej i fińskiej.
Zobacz także:
Tove Jansson w Muminkach
- Trolle stworzone przez Tove Jansson mają ludzkie cechy, każdy z nich ma swój charakter - podkreśla gość Czwórki.
Rodzice pisarki byli artystami. Matka zajmowała się grafiką, ojciec był rzeźbiarzem. Jej dom był pracownią artystyczną. Tove od najmłodszych lat rysowała, malowała, pisała. Zadebiutowała już jako nastolatka - wierszami i rysunkami.
Pierwowzorem muminkowej postaci Too-tiki, która jest postacią fizycznie przypominającą człowieka, była wieloletnia partnerka artystki - Tuulikki Pietilä. - Tove była osobą biseksualną, w pewnym momencie życia zdecydowała się wyłącznie na związki z kobietami. Związek z Tuulikki był relacją długą i trwałą - przypomina Anna Czernow. - Dziś możemy powiedzieć, że Tove Jansson, jak każdy człowiek, była szczęśliwa i nieszczęśliwa. Dużo historii w Muminkach jest inspirowanych przeżyciami samej autorki. Wśród poruszanych tematów możemy odnaleźć: rozłąkę z domem, z bliskimi, strach i grozę, zadumę i zastanowienie nad sensem życia - co przedstawia postać Włóczykija.
Bartek Renes zaznacza, że muminkowe opowieści każdy z nas może odczytać inaczej, inne spojrzenie mamy, czytając te książki jako dzieci, inne, gdy sięgamy po nie jako dorośli. - Wiele różnych rzeczy można wyciągnąć z tych książek, one dopasowują się do nas - podkreśla.
***
Tytuł audycji: Stacja Kultura
Prowadzi: Weronika Puszkar
Goście: Bartek Renans (promotor z Naszej Księgarni), Anna Czernow (badaczka literatury dla dzieci i młodzieży, krytyczka literacka, tłumaczka literatury szwedzkiej)
Data emisji: 13.05.2024
Godzina emisji: 11.13
pj/wmkor
