Początki muzyki elektronicznej. Czym charakteryzowała się zapomniana "muzyka elektronowa"?

Muzyka elektroniczna obecnie budzi skojarzenia skocznej, energicznej, a czasem nawet agresywnej. Jednak jej korzenie znacznie odbiegają od tego, co możemy usłyszeć dziś. Paweł Nowożycki - kurator muzyczny Muzeum Sztuki Nowoczesnej - w audycji "Studio X" opowiada o powstającej muzealnej rekonstrukcji Studia Eksperymentalnego Polskiego Radia oraz o jego wpływie na kształt dzisiejszej muzyki elektronicznej.

Jak powstała muzyka elektroniczna?

Foto: Polskie Radio

• Muzeum Sztuki Nowoczesnej i Polskie Radio wspólnymi siłami odwzorowują legendarne Studio Eksperymentalne Polskiego Radia. 
• Studio było miejscem, gdzie powstawały utwory muzyki elektronicznej i muzyki użytkowej. Istniało od 1957 do 2004 roku. Swoje utwory realizowali tutaj między innymi: Andrzej Dobrowolski, Bogusław Schaeffer, Włodzimierz Kotoński, Krzysztof Penderecki, Elżbieta Sikora, Krzysztof Knittel, Andrzej Bieżan, Eugeniusz Rudnik, Bohdan Mazurek.
• - W nowym projekcie zadbaliśmy o dołączenie technologii cyfrowej - mówi Paweł Nowożycki, kurator muzyczny Muzeum Sztuki Nowoczesnej w Warszawie.

Muzeum Sztuki Nowoczesnej w Warszawie na placu Defilad otwiera się już w październiku. Odwiedzający będą mogli zobaczyć i doświadczyć ogromnej części historii muzyki elektronicznej, bezpośrednio związanej z Polskim Radiem. - W nowej siedzibie Muzeum Sztuki Nowoczesnej w Warszawie przewidziana jest przestrzeń na rekonstrukcję Studia Eksperymentalnego Polskiego Radia - mówi Paweł Nowożycki, kurator muzyczny Muzeum Sztuki Nowoczesnej w Warszawie.

Pionier dzisiejszej muzyki elektronicznej

Studio Eksperymentalne Polskiego Radia było miejscem, które wytyczało szlaki dla muzyki elektronowej, którą obecnie nazywamy elektroniczną. - Było to jedyne studio muzyki elektroakustycznej w Polsce. Prowadziło działalność zarówno użytkową - dostarczając materiały dźwiękowe do audycji - edukacyjną, jak i eksperymentalną. Posiadało unikalną aparaturę, wyposażenie i wystrój - opowiada Nowożycki.

Posłuchaj

22:52 czwórka studio x 2 wrzesnia 2024 22.03.mp3 Paweł Nowożycki o rekonstrukcji Studia Eksperymentalnego Polskiego Radia (Studio X/Czwórka)

- Warszawskie Studio było czwartym tego typu w Europie. Józef Patkowski, który był odpowiedzialny za realizację Studia Eksperymentalnego, odbył delegacje do ośrodków w Kolonii, Paryżu i Mediolanie - wyjaśnia gość audycji "Studio X". - Tworzenie muzyki na urządzeniach analogowych było niezwykle czasochłonne i skomplikowane. Kompozytorzy, którzy pracowali w Studiu Eksperymentalnym, często nie byli w stanie sami obsłużyć tej aparatury. Praca studyjna wymagała wiele czasu, asysty technicznej oraz realizatora, który przełoży pomysł kompozytora na konkretne utwory.

- Efekty dźwiękowe do filmu "Akademia Pana Kleksa" z 1984 roku powstały właśnie w Studiu Eksperymentalnym Polskiego Radia. Odpowiedzialny za nie był wybitny inżynier, Bogdan Mazurek - dodaje gość Czwórki.

Rekonstrukcja historycznego projektu

Rekonstrukcja Studia Eksperymentalnego to hołd dla prekursorów muzyki, która dziś nam się kojarzy jedynie z komputerami. - W naszym projekcie rekonstrukcji Studia skupiamy się na okresie lat 60. i 70. Jest to jego czas świetności, ale też momentu, który świadczy o jego unikalności. Samo Studio Eksperymentalne powstało w 1957 roku, jednak to w 1962 roku wnętrze zaaranżował Oskar Hansen. Wtedy też studio zostało wyposażone w różne źródła dźwięku, jak filtry i generatory. Potem w latach 70. pojawiły się pierwsze syntezatory - tłumaczy kurator. Studio było ulokowane w budynku Polskiego Radia, w tak zwanym "czarnym pokoju", który miał wymiary zaledwie sześć na sześć metrów.

Wyświetl ten post na Instagramie

Post udostępniony przez Muzeum Sztuki Nowoczesnej w Warszawie (@msnwarszawa)

Rozmówca Adama Smolarka mówi, że rekonstrukcja zostanie otwarta niedługo po otwarciu nowego budynku Muzeum Sztuki Nowoczesnej. - Prace są zaawansowane. Dysponujemy projektem wielobranżowym, historycznymi urządzeniami przekazanymi przez Polskie Radio, które były wykorzystywane w studiu. Staramy się zachować także oryginalne wymiary użytkowe, czyli około 40 metrów kwadratowych.

Historyczne miejsce dostosowane do współczesnych realiów

- Podstawę wyposażenia rekonstrukcji Studia Eksperymentalnego Polskiego Radia w Muzeum Sztuki Nowoczesnej stanowić będzie historyczna, analogowa aparatura. W projekcie zadbaliśmy o dołączenie technologii cyfrowej, tak aby można było pracować za pomocą swojego laptopa i oprogramowania - mówi Paweł Nowożycki. - Po otwarciu rekonstrukcji uruchomiony zostanie program rezydencyjny, który pozwoli artystom tworzyć muzykę w Studiu Eksperymentalnym.

***

Tytuł audycji: "Studio X"

Prowadzą: Adam Smolarek

Gość: Paweł Nowożycki (kurator muzyczny Muzeum Sztuki Nowoczesnej w Warszawie)

Data emisji: 02.09.2024

Godzina emisji: 22.03

kajz/wmkor