"Urbanistyka łanowa" - gdy przestrzeni brak

Miasta wciąż się rozrastają i wchłaniają okoliczne wsie. Coraz częściej urbaniści i projektanci zwracają uwagę na to, że przez zaniedbania na przedmieściach powstaje przestrzeń mało przyjazna do życia. Ukuło się nawet określenie "urbanistyki łanowej". Sprawdzamy co to znaczy.

zdjęcie ilustracyjne

Foto: unsplash/ Blake Wheeler

Ruch drogowy w pandemii. Jeździmy rzadziej, ale szybciej

Żeby poznać bliżej pojęcie "urbanistyki łanowej" musimy przenieść się w czasie. - Kiedy wokół miasta funkcjonowały jeszcze wsie, często były to działki należące do chłopów - opowiada Wojciech Wojtowicz z urbnews.pl - Wtedy rodziny były wielodzietne i ojciec dzielił ziemie wśród potomków. Przez wieki szerokie pola przekazywane były z pokolenia na pokolenie. Jeśli dzieci było więcej - dzielono działkę tak, aby każdy dostał swoje poletko. Obecnie w wielu miejscowościach i wielu wsiach te działki są często wąskie i długie na szerokość jednego domu.

Posłuchaj

08:29 Czwórka/TOP - urbanistyka łanowa - 07.04.2021.mp3 Z Wojciechem Wojtowiczem rozmawiamy o "urbanistyce łanowej" (TOP/Czwórka)

 

Miasta wciąż się rozwijają i wchłaniają znajdujące się dookoła wsie, a wraz z nimi do miast przenika mało funkcjonalny wiejski podział działek. Takie grunty w kształcie wstążek skupują deweloperzy i stawiają na nich pasy bloków lub domków jednorodzinnych. - Często są to tak wąskie działki, że poza domem i niewielkim ogródkiem, mamy jedynie drogę dojazdową prowadzącą do tych domów - mówi specjalista. - A z uwagi na to, że ten typ zabudowy pochodzi z dawnego podziału rolnego właśnie jest nazywany kpiarsko "urbanistyką łanową". Trzeba jednak przyznać, że z urbanistyką nie ma nic wspólnego.

Efekt jest łatwy do przewidzenia, chociaż w katalogu takie osiedla mogą wyglądać ładnie, to w rzeczywistości są niefunkcjonalne. - Powoduje to wiele problemów komunikacyjnych, bo z reguły te osiedla są grodzone, stoją prostopadle do głównych ulic i uniemożliwiają poprowadzenie sensownej siatki ulic - tłumaczy ekspert. - Przez to cała komunikacja takich osiedli opiera się na jednej głównej ulicy, która kanalizuje cały ruch. Jednocześnie często na takich działkach pojawiają się problemy z dostępem do mediów. Przykład z przedmieść Warszawy, gdzie sieć kanalizacyjna i wodociągowa była przystosowana do zabudowy wiejskiej i nie wytrzymała nadmiernej ilości przyłączy. 

Infrastruktura do pogodzenia dla rowerzystów, kierowców i pieszych

Zobacz także:

• Dlaczego uciekamy z centrum miast?
• Czym mogą pochwalić się polskie ekomiasta?

Innym też aspektem takiej zabudowy jest niskiej jakości przestrzeń publiczna. Pomiędzy działkami zazwyczaj nie ma miejsca na jakiś skwer, czy park. Nie ma miejsca na drzewa, bo całą szerokość działki zajmuje dom, lub blok i droga dojazdowa. Dlatego ważna jest reakcja samorządów, żeby w miarę możliwości zniwelować negatywne skutki takiej zabudowy.

Jednak jak tłumaczy specjalista urbanistyka łanowa sama w sobie nie jest zła. W historii była wielokrotnie wykorzystywana do tego, żeby budować naprawdę dobre struktury miejskie. - Tak zdarzyło się w centrum Warszawy, Śródmieście Południowe, a także Mokotów są zbudowane po starym podziale działek - opowiada Wojciech Wojtowicz. - Tylko te działki odchodzące od ulicy Puławskiej zostały poprzecinane drogami poprzecznymi, także jest to bardzo prosty sposób, żeby zniwelować skutki urbanistyki łanowej.

Zobacz także:

• Polacy leczą się sami... antybiotykami
• Jak nie tracić czasu w mediach społecznościowych? Pomoże w tym aplikacja

Przed II wojną światową miasta rozwijały się nieco wolniej, dlatego też łatwiej było zapanować nad nowymi przestrzeniami. Po 1989 roku problemy się nasiliły i choć w 2003 roku pojawiły się przepisy, które miały poradzić sobie z problemami planowania przestrzennego, to ich realizacja pozostawia wiele do życzenia. Nad problemem jednak coraz częściej pochylają się władze. - Ministerstwo Rozwoju pracuje nad nową ustawą o planowaniu przestrzennym, która ma wprowadzić ewolucję, która zahamuje ten proces. Część samorządów zauważyła problem i już wprowadza do planów drogi przecinające działki. Dzieje się to jednak powoli i myślę, że będziemy jeszcze przez kilkanaście lat o "urbanistyce łanowej" dyskutować - dodaje ekspert.

***

Tytuł audycji: TOP - Trochę Optymizmu Popołudniem

Prowadzi: Kuba Marcinowicz

Materiał przygotował: Maciej Wójcik

Data emisji: 07.04.2021

Godzina emisji: 18.15

aw