14:30 czwórka pierwsze słyszę 23.06.2021.mp3 O Chile i Chilijczykach opowiada Monika Trętowska (Czwórka/Pierwsze słyszę)
Autorka prowadzi nas przez jego historię, opowiada o mentalności Chilijczyków, języku i podziałach klasowych. Pisze też o kolonialnej historii kraju, ale punktem wyjścia dla tej opowieści jest geografia.
- Żeby zrozumieć Chile i Chilijczyków, trzeba wiedzieć, gdzie znajduje się ten kraj pod względem geograficznym - wyjaśnia gość Czwórki. - To główna myśl mojej książki. Położenie geograficzne Chile z jednej strony jest fenomenalne, a z drugiej strony specyficzne i niebezpieczne. Jeden z historyków napisał, że "Chile istnieje tylko po to, by Argentyna nie zamoczyła się w wodzie Pacyfiku" - dodaje.
Żeby zrozumieć Chile, trzeba być świadomym tego, że ten kraj jest ogromny i to wpływa na Chilijczyków Monika Trętowska
Linia brzegowa tego kraju wynosi aż 4300 km. Monika Trętowska wyjaśnia, że gdyby Chile "nałożyć" na mapę Europy, to jego początek byłby na górze Skandynawii, a koniec na Morzu Śródziemnym, tuż przy Afryce.
Przyjeżdżając do Chile, trzeba zdawać sobie sprawę z ogromnych odległości Monika Trętowska
- Żeby pojechać samochodem na południe Chile, do Patagonii, to trzeba zahaczyć o Argentynę, nie ma innej drogi - wyjaśnia gość Kamila Jasieńskiego. - Przez pola lodowcowe samochodem się nie przebijemy.
Trzeba pamiętać o różnorodności Chile: na północy znajduje się ogromna pustynia, najsuchsza pustynia świata, po prawej stronie są Andy, po lewej ogromny Pacyfik, a na południu lodowce i pingwiny.
- Trudno nawet powiedzieć, jaka jest pogoda w Chile, bo leży ono w czterech strefach klimatycznych - wyjaśnia autorka książki "Chile. Dalej być nie może".
Położenie i klimat tego kraju sprawiają, że jest narażony na liczne katastrofy, co wpływa też na społeczeństwo. Mówi się, że Chilijczycy są lekkomyślni, nieprzezorni, myślą krótkoterminowo. - Tylko w XX wieku w Chile było 99 trzęsień ziemi, tsunami i erupcji wulkanów, około 100 powodzi i ponad 180 pożarów - wymienia gość Kamila Jasieńskiego. - Katastrofy są częste i regularne. Przyszłość jawi się Chilijczykom od wieków jako coś takiego niepewnego, wątpliwego. Dlatego starają się żyć tu i teraz. To jest pozytywne w nich, że korzystają z chwili, jak się bawią, to się bawią, nie nastawiają się na zysk, są bezinteresowni - dodaje.
Do zalet Chilijczyków należy też solidarność wobec przeciwności losu. Czy pomocy potrzebuje północ, czy południe, oni zawsze stają na wysokości zadania.
Mówi się, że Chile to bardzo europejski kraj. - On jest europejski jak na Amerykę Południową - koryguje Monika Trętowska. - Tu społeczeństwo jest bardzo rozwarstwione. 1 procent społeczeństwa ma w swych rękach 33 procent bogactwa, 5 procent obywateli skupia aż 60 procent tego bogactwa. To bardzo niewielka liczba osób. Chile to kraj największych nierówności społecznych wśród krajów OECD.
Władza polityczno-ekonomiczna, pieniądze są w Chile skupione w rękach kilku rodzin Monika Trętowska
Wysoka kasta społeczna w Chile chętnie odwołuje się do swych europejskich korzeni, odcinając niejako od ludności etnicznej. Monika Trętowska wyjaśnia, że jednak i ta klasa wysoka ma w swej krwi ponad 40 procent genów rdzennej ludności Ameryki Południowej, co wykazują badania.
***
Tytuł audycji: Pierwsze słyszę
Prowadzi: Kamil Jasieński
Gość: Monika Trętowska (autorka książki "Chile. Dalej być nie może")
Data emisji: 23.06.2021
Godzina emisji: 7.15
pj
