Radiostacja w Babicach ma 100 lat. Obiekt z kategorii "naj"

Radiostacja w Babicach obchodzi stulecie istnienia. To była największa inwestycja radiokomunikacyjna II Rzeczpospolitej, która umożliwiła łączność z całym światem. Patronem wydarzeń jubileuszowych jest Polskie Radio. 

Radiostacja w Starych Babicach

Foto: Narodowe Archiwum Cyfrowe

• Transatlantycka Radiotelegraficzna Centrala Nadawcza w Starych Babicach pod Warszawą przed wojną była drugą co do wielkości radiostacją świata.
• Z dziesięciu ogromnych - mierzących 126 metrów - wież nadawano telegramy przez Atlantyk.
• Uroczyste otwarcie Radiostacji Babice odbyło się 17 listopada 1923 roku.
• W tym roku mija sto lat od tego wydarzenia. Z tej okazji w Domu Kultury Babice odbędzie się jubileuszowa gala, której patronuje Polskie Radio.

Radiostacja Babice - obiekt z kategorii "naj"

- To była największa inwestycja radiokomunikacyjna II Rzeczpospolitej, największy kontrakt polsko-amerykański w tym samym okresie i najwyższa budowla w Polsce w latach 1923-1931, która miała wysokość tarasu widokowego w Pałacu Kultury. Otwarcie radiostacji wyznaczyło początek niepodległości radiokomunikacyjnej Polski po 123 latach zaborów. Tymczasem dziś ten obiekt jest zapomniany - mówi Jarosław Chrapek, specjalista do spraw historycznych z Domu Kultury Stare Babice.

Sto lat temu, 17 listopada 1923 roku, w Starych Babicach pod Warszawą nastąpiło uroczyste otwarcie największej inwestycji polsko-amerykańskiej okresu II RP. Była to Transatlantycka Centrala Radiotelegraficzna nazywana też Radiostacją Babice. Warszawska stacja należała do najlepiej technicznie wyposażonych na świecie. Dwa nadajniki maszynowe o mocy 200 kW każdy były zasilane 500-kW generatorem napędzanym silnikiem Diesla. Technologia pochodziła z USA (Radio Corporation of America). Jej uroczystego otwarcia dokonały najważniejsze osoby w państwie, m.in. prezydent RP Stanisław Wojciechowski, który przesłał po raz pierwszy w historii Polski bezpośrednią depeszę do prezydenta Stanów Zjednoczonych.

Posłuchaj

19:11 CZWÓRKA Stacja Kultura - Stare Babice 10.11.2023.mp3 O jubileuszu Radiostacji Babice (Stacja Kultura/Czwórka)

Obiekt strategiczny, czyli jaki?

- O takich budowlach mówi się "obiekt strategiczny". I taka była Radiostacja Babice. Urządzenie umożliwiło ówczesnej Polsce, która właśnie odzyskała niepodległość, bezprzewodową komunikację praktycznie z całym światem. Nagle uzyskaliśmy dostęp do wymiany informacji - zarówno tych prywatnych, jak i giełdowych oraz depesz Polskiej Agencji Prasowej - wyjaśnia dr inż. Tomasz Miś z Politechniki Warszawskiej. - Radiostacja technicznie umożliwiała też przesyłanie głosu za pomocą modulacji amplitudowej, ale w praktyce ograniczano się do depesz przesyłanych maszynowo kodem Morse’a i nadawanych w Centralnym Biurze Operacyjnym w Warszawie linią telegraficzną do Babic.

Ścieżka historyczna w Lesie Bemowskim

Dziś Radiostacja Babice jest obiektem historycznym. Historia tego miejsca odzwierciedla historię naszego kraju. Wybudowana w 1923 roku służyła niepodległej Polsce. W czasie II wojny została zdobyta przez Niemców i była wykorzystywana jako główna radiostacja floty podwodnej Kriegsmarine. - 16 stycznia 1945 roku została wysadzona w powietrze przez okupanta, a jej ruiny, które można oglądać w Lesie Bemowskim na pograniczu gminy Stare Babice i Warszawy, zostały wpisane do rejestru zabytków i są chronione prawnie - podkreślają rozmówcy Adama Smolarka. W ubiegłym roku na tym terenie utworzono malowniczą ścieżkę historyczną, która ma 6 km długości.

Sprawdź też:

• Mamy już 45 lat. Historia radiowej Czwórki
• "Strzelaliśmy do wroga z brylantów" - artyści w Powstaniu Warszawskim

Rok jubileuszowy Radiostacji babice - co w programie? 

Dla upamiętnienia stulecia Radiostacji Babice przygotowano szereg atrakcji, m.in. zaplanowano otwarcie specjalnej wystawy w Muzeum Techniki, a 11 listopada w Muzeum Powstania Warszawskiego odbędzie się XV Koncert Niepodległości pt. "Triumph. Rzecz o wojnach z Moskwą". Wiele też będzie się działo w Starych Babicach.

17 listopada w Domu Kultury Stare Babice odbędzie się Gala Jubileuszu 100-lecia Radiostacji Babice. W programie m.in. wykłady "Grimeton Radio Station - From wireless to timeless" i "II Rzeczpospolita - wyspy nowoczesności", wystawa plenerowa składająca się z plansz przedstawiających historię Radiostacji Babice oraz występ Reprezentacyjnego Zespołu Artystycznego Wojska Polskiego. 

***

Tytuł audycji: Stacja Kultura

Prowadzi: Adam Smolarek

Goście: Jarosław Chrapek (specjalista do spraw historycznych, Dom Kultury Stare Babice), dr inż. Tomasz Miś (Politechnika Warszawska)

Data emisji: 10.11.2023

Godzina emisji: 11.16

kul