Stary Hel - historia zatopionego miasta

Legendę o Atlantydzie zna chyba każdy. Mało kto jednak wie, że i Polska ma swoje zatopione miasto. Co wydarzyło się w Starym Helu?

Stary Hel znajdował się ok. 1.5 km na południowy wschód od obecnego miasta. (zdj. ilustracyjne)

Foto: Shutterstock

Od bogactwa do rozpusty

Tak jak mityczna Atlantyda była krainą mlekiem i miodem płynącą, tak i Stary Hel miewał się całkiem dobrze. W XII wieku był ważnym ośrodkiem handlowym i rzemieślniczym, a o jego zamożności świadczył ratusz z zegarem mechanicznym. W szczytowym okresie rozwoju miasto liczyło blisko 1,2 tys. mieszkańców, a na zabudowę składało się co najmniej 180 domów. - Stary Hel był bogaty i prężnie się rozwijał. Miało to też swoje złe strony, bo w związku z nadmiernym bogaceniem się mieszczan helskich dochodziło do rozpusty i wyzysku biedniejszych warstw społecznych - opowiada przewodnik Jakub Zaniewski. - Według legendy doszło wówczas do potopu, a Stary Hel został połknięty przez fale podczas jednej z rozpasanych uczt.

Co zdarzyło się w Zielone Świątki?

Kiedy w domu jednego z tamtejszych kupców goście bawili się w najlepsze, na morzu szalał sztorm. Fale wznosiły się coraz wyżej i biły o wybrzeże z niespotykaną siłą. Nagle ściany zaczęły pękać, a dom chwiać się w posadach. Wśród gości zapanował chaos. Nim jednak ktokolwiek zdołał wydostać się na dwór, budynek zapadł się pod ziemię, a całe miasto zostało zalane. - Stało się to w Zielone Świątki i można uznać, że była to pewnego rodzaju kara nałożona na miasto przez Neptuna - wyjaśnia przewodnik Jakub Szumilas. - Przekazy mówią, że tego dnia w Helu słychać dzwony z kościoła, który także został pochłonięty przez Bałtyk.

Gdzie znajdował się Stary Hel?

W tej historii jest ziarno prawdy - Stary Hel był bowiem bogaty i nastawiony na handel. Mieszkańcy zawdzięczali to obfitym łowiskom śledzi. Dawna osada znajdowała się ok. 1,5 km na południowy wschód od obecnego miasta. - Jakbyśmy mieli umiejscowić Stary Hel, to znajdował się on prawdopodobnie tam, gdzie dziś jest port wojenny. A pierwsze wzmianki o tym grodzie pojawiały się już w XII wieku - dodają rozmówcy Jędrzeja Rosiewicza. - Mieszkańcy grodu korzystali z dogodnego położenia i nie szczędzili sobie kontaktów z piratami. Ale też ich miasto ciągle było narażone na niszczycielskie działanie fal, które uderzały w piaszczysty brzeg cypla z trzech stron.

Sprawdź także:

• Polska potęgą naftową? Tak było pod koniec XIX wieku
• Błękitny Wieżowiec - historia "klątwy rabinów"

Co się stało z ruinami?

W Wielkanoc 1572 roku doszło do pożaru miasta, który okazał się klamrą kończącą historię Starego Helu. Na pierwsze ślady zaginionego miasta natrafiono niecałe 100 lat temu. - Ruiny Starego Helu odkryte zostały w czasie budowy portu Marynarki Wojennej w 1930 roku. Znaleziono wówczas fundamenty starych chałup i murów miejskich. Niestety tempo prac nie pozwoliło na przeprowadzenie szczegółowych badań archeologicznych - podsumowują przewodnicy. 

Posłuchaj

04:05 CZWÓRKA Czat Czwórki - stary hel 30.11.2022.mp3 Stary Hel - gdzie leżał na mapie i co się z nim stało? (Czat Czwórki/Czwórka)

***

Tytuł audycji: Czat Czwórki

Prowadzi: Piotr Firan

Materiał przygotował: Jędrzej Rosiewicz

Data emisji: 30.11.2022

Godzina emisji: 15.43

kul/kor