Lenistwo, a może prokrastynacja? Czym się różnią?

- Prokrastynacja to dość szerokie zjawisko i polega na unikaniu konfrontacji z zadaniem, które przed nami stoi. Robiąc coś innego, przyjemniejszego, czekamy z jego wykonaniem na ostatni moment - mówi w Czwórce dr Ewa Jarczewska-Gerz z Uniwersytetu SWPS.

zdjęcie ilustracyjne

Foto: shutterstock/fizkes

Prokrastynację często myli się z lenistwem. Tymczasem rezultaty obu zachowań są różne. W przypadku lenistwa z pewnych obowiązków człowiek się nie wywiązuje, a przy prokrastynacji odkłada się je w nieskończoność i wykonuje czynność "na ostatnią chwilę". Prokrastynacja uważana jest dzisiaj za jedną z chorób cywilizacyjnych.

Posłuchaj

03:50 Czwórka/Czat Czwórki - prokrastynacja 07.09..2021.mp3 Dr Ewa Jarczewska Gerz z Uniwersytetu SWPS mówi o przyczynach prokrastynacji (Czat Czwórki/Czwórka)

 

- Przyczyną opóźniania działań oczywiście może być również lenistwo, jednak stanowi ono zaledwie promil zachowań. Prokrastynacja ma wiele przyczyn, może m.in. wynikać z wyczerpania zasobów - tłumaczy ekspertka. - Każde działanie i czynność w naszym życiu wymaga określonej ilości energii fizycznej i psychicznej. Często jednak zdarza się, że jesteśmy przeciążeni z różnych powodów. Możemy być mniej wydajni, np. pod wpływem nadmiernego stresu, a czasem wręcz doświadczamy wypalenia rodzinnego czy zawodowego. W związku z tym tych zasobów i energii na wykonanie zadania jest bardzo mało.

Czytaj także:

• Lekcja pozytywnego myślenia. "Nie bój się życiowych eksperymentów"

Jedną z przyczyn prokrastynacji może być również perfekcjonizm, gdy wszystko, co robimy, chcemy wykonać idealnie. - Zdarza się, że gdy chcemy mieć perfekcyjnie posprzątany dom, ciągle mamy bałagan. Bo nigdy nie nadchodzi moment, żeby to zrobić idealnie - wyjaśnia psycholog. - Czasem rezygnacja, żeby czynności wykonać perfekcyjnie, spowoduje, że paradoksalnie unikniemy prokrastynacji. Oczywiście zachęcam, żeby w przypadku szczególnie ważnych dla nas zadań robić je dobrze, ale czasem wystarczy wystarczająco dobrze, a nie perfekcyjnie.

Ciało żyje - nie muszę być idealna

Czytaj także:

• Odpoczynek, który jest sztuką. Jak to robić skutecznie?
• A gdyby pracować tylko do czwartku? 4-dniowy tydzień pracy?

Prokrastynacja może mieć skutki uboczne, bo często z odciąganiem wykonania danej czynności w czasie wiążą się wyrzuty sumienia, a samo odwlekanie kosztuje wiele nerwów. - Dlatego warto się przełamywać. Wtórne emocje spowodowane obwinianiem się mogą spowodować, że będziemy mieli jeszcze  mniej energii, żeby daną czynność wykonać - zauważa Ewa Jarczewska-Gerz. - Obserwuję to jako praktyk, spotykam osoby, które przeżywają wiele stresów związanych z tą sytuacją. Ciągle o tym mówią i myślą. Kosztuje to ich tak naprawdę więcej, niż gdyby wcześniej skonfrontowały się z trudnościami i zadziałały.

Czytaj także:

• Psychologia pozytywna - naukowa recepta na szczęście

Jednak jak przekonuje psycholog, nie zawsze prokrastynacja wiąże się z negatywnymi skutkami. - W działaniach kreatywnych nie zawsze jest źle, jeśli czekamy z podjęciem działania do ostatniej chwili. Czasem robimy za szybko coś, na co jeszcze nie mamy pomysłu i czynność pozostaje w zamrożeniu - tłumaczy. - Męczymy się wtedy i doświadczamy negatywnych emocji. Jednak ten czas, w którym wydaje nam się, że nic nie robimy, ale myślimy o danej koncepcji czy projekcie kreatywnie, często sprawia, że pomysły przychodzą nam do głowy. Z chaosu zaczyna wydobywać się pewien porządek. Potem nawet w ostatnim momencie możemy doskonale daną czynność zrealizować.

***

Audycja: "Czat Czwórki"

Prowadzący: Maciej Wójcik

Materiał przygotowała: Anna Depczyńska 

Data emisji: 06.09.2021

Godzina emisji: 15.47

aw