17 września 1939. Jak doszło do agresji ZSRR na Polskę?

Ostatnia aktualizacja: 17.09.2017 15:08
- Dla Polaków to było wielkie zaskoczenie, mimo że do Edwarda Rydza-Śmigłego dochodziły meldunki wywiadu i ataszatu wojskowego w Moskwie, że coś się dzieje za wschodnią granicą. Słychać było czołgi i przecinano druty kolczaste - opowiada w Czwórce Karol Kalinowski z Ośrodka Badań nad Totalitaryzmami im. Witolda Pileckiego.
Audio
  • Jak przebiegała agresja ZSRR na Polskę 17 września 1939 roku? (Zaklinacze czasu/Czwórka)
Wrzesień 1939 roku - wojska ZSRR zajmują wschodnie tereny Polski
Wrzesień 1939 roku - wojska ZSRR zajmują wschodnie tereny PolskiFoto: PAP/CAF

Karol Kalinowski Korzeni wydarzeń z 17 września, które potem zostały nazwane 4. rozbiorem Polski, można szukać wcześniej, jeszcze przed paktem Ribbentrop-Mołotow

"Wojna polsko-niemiecka ujawniła wewnętrzne bankructwo państwa polskiego. […] Warszawa przestała istnieć jako stolica Polski. Rząd polski rozpadł się i nie przejawia żadnych oznak życia. […] Wskutek tego traktaty zawarte między ZSRR a Polską utraciły swą moc". Notę tej treści odebrał w nocy 17 września 1939 roku Ambasador Rzeczypospolitej w Moskwie Wacław Grzybowski. Tak ZSRR wyjaśniało konieczność "wzięcia pod opiekę Ukraińców i Białorusinów, zamieszkujących Polskę" i agresji na okupowane już przez Niemców państwo. - Grzybowski odmówił przyjęcia tej noty, przekazanej mu o trzeciej w nocy czasu moskiewskiego. W ten sposób ratował godność Polski - mówi Karol Kalinowski.

Jak wyjaśnia zaproszony ekspert, trudno dziś ustalić dokładną godzinę wkroczenia Armii Czerwonej na teren Polski - granica miała wtedy 1400 kilometrów. Skomplikowaną kwestią jest także to, jak ludność cywilna przyjmowała wojska radzieckie. - Armia Czerwona wkraczała jako wyzwolicielka ludu pracującego spod ucisku kapitalistycznej i burżuazyjnej Polski. Część osób szła na lep tej propagandy - tłumaczy Karol Kalinowski.

Sprawdź też:
auschwitz brama 1200x660.jpg
"Klub Auschwitz...". Opowieści obozowych przeżywców

W audycji historyk wyjaśnia też dokładnie, jakie były korzenie agresji ZSRR na Polskę, jak przebiegała obrona Grodna, oraz dlaczego przez dłuższy czas uczono nas o "wkroczeniu", a nie agresji Sowietów we wrześniu 1939 roku. Słuchając nagrania rozmowy dowiecie się także, co Ośrodek Badań nad Totalitaryzmami im. Witolda Pileckiego przygotował z okazji 78. rocznicy agresji ZSRR na Polskę.

Karol Kalinowski w Czwórce/fot. Czwórka Karol Kalinowski w Czwórce/fot. Czwórka

***

Tytuł audycji: Zaklinacze czasu

Prowadzi: Anna Hardej i Jakub Jamrozek

Gość: Karol Kalinowski (dział programowy, Ośrodek Badań nad Totalitaryzmami im. Witolda Pileckiego)

Data emisji: 16.08.2017

Godzina emisji: 14.06

jsz/kk

Czytaj także

Wojenna codzienność. Jak wyglądało życie pod okupacją?

Ostatnia aktualizacja: 17.09.2016 15:48
Przy okazji rocznicy wkroczenia do Polski 17 września 1939 wojsk ZSRR rozmawialiśmy o okupacyjnej codzienności. Wysiedlenia, wywózki, zakazy i nakazy, poczucie zagrożenia, głód. Jak w takich warunkach wyglądała codzienność?
rozwiń zwiń
Czytaj także

Fantastyka ludowa - niektóre stwory udomawiano

Ostatnia aktualizacja: 17.12.2016 15:00
Takim pupilem był na przykład trach, który zbierał dla swoich gospodarzy skarby. O tym i o innych stworach ze słowiańskich wierzeń w Czwórce opowiada Witold Vargas, współautor "Bestiariusza słowiańskiego", którego drugi tom właśnie trafił na półki księgarń.
rozwiń zwiń
Czytaj także

Mazurek Dąbrowskiego. Jaka jest jego historia?

Ostatnia aktualizacja: 02.07.2017 12:45
Tym razem w "Zaklinaczach czasu" opowiadamy Wam historię Mazurka Dąbrowskiego. A to w związku z rocznicą - 220 lat temu w lipcu 1797 roku w Lombardii Józef Wybicki napisał tekst "Pieśni Legionów Polskich we Włoszech" nazywanej również "Mazurkiem Dąbrowskiego".
rozwiń zwiń