Jedzenie w barwach narodowych. Biało-czerwona fasola z orłem

W "Sztuce jedzenia" serwujemy wam biało-czerwony eksperyment. Opowiemy o daniach w barwach narodowych i o tym, co symbolizują w kulturze.

Flaga Polski

Foto: In Green/ Shutterstock

Biało-czerwone jak fasola z orzełkiem

To warzywo na polskich ziemiach ma bardzo długą historię. W okresie zaborów jej uprawę traktowano w wielu zakątkach kraju jako obowiązek patriotyczny, co nie podobało się władzom pruskim, rosyjskim czy austriackim, karzącym chłopów za sadzenie "polskiej" fasoli. Dlatego robiono to w konspiracji.

Biały, jak twaróg

Ser ten pojawiał się niezależnie w różnych rejonach świata. Informacje o produkcji pierwszego twarogu zdobywamy na podstawie źródeł archeologicznych. - Według najnowszych badań, najstarsze naczynie ceramiczne, z dziurkami, prawdopodobnie mogło służyć do wyrobu sera. Datowane jest na szóste tysiąclecie przed naszą erą i pochodzi z Kujaw - wyjaśnia kulturoznawczyni Magdalena Tomaszewska-Bolałek. - Co się później działo z tym produktem nie wiemy - dodaje. 

Gość Czwórki zwraca uwagę, że by powstał ser potrzebujemy mleka. - Pierwsi historycy, podróżnicy, którzy przybywali na teren dzisiejszej Polski, opisywali to miejsce jako krainę mlekiem i miodem płynącą. Nabiał, mleko i wszystkie produkty, które się z niego otrzymuje miały ogromne znaczenie jeśli chodzi o Polskę - mówi gość Beaty Kwiatkowskiej. 

My jako kraj, jako miejsce, byliśmy postrzegani jako miejsce bogate, zasobne, obfitujące w pożywienie Magdalena Tomaszewska-Bolałek

Biała jest też mąka i z niej wyrabiane pierogi. - Nie są one naszym wynalazkiem, palmę pierwszeństwa musimy oddać Chińczykom - przypomina kulturoznawczyni. - Rozpowszechniły się wraz z rozwojem handlu na Jedwabnym Szlaku wraz z kupcami, głodnymi podróżnikami. Początkowo trafiły na Litwę, a stamtąd, za sprawą Jacka Odrowąża, do Krakowa - dodaje. 

Dziś bez mleka trudno sobie wyobrazić kuchnię polską. W postaci zsiadłej towarzyszy ziemniakom, barszcze zalewane są mlekiem, pojawia się one także w deserach. 

- Za Jana III Sobieskiego serniki zaczęły się rozpowszechniać w Polsce - mówi ekspertka. - Sobieski przywiózł je po wyprawie wiedeńskiej, stąd nazwa sernik wiedeński, później przemianowany na sernik krakowski - dodaje. - Ale pamiętać trzeba, że serniki znano już w starożytnym Rzymie - dodaje. 

Czerwony, jak pomidor. W Europie, podobnie jak ziemniaki, pomidory miały trudne początki. Uważane były za niezdrowe, wręcz trujące. W Polsce pierwsze pomidory zostały wyhodowane w Warszawie w 1880 roku, ale popularność zyskały dopiero po pierwszej wojnie światowej.

Natalia Mętrak-Ruda autorka Przeszłość od kuchni
- Pomidor pochodzi z daleka - przypomina Natalia Mętrak-Ruda, autorka bloga "Przeszłość od kuchni". - Przywędrował do Europy z Ameryki Południowej. Pierwsze zapiski o pomidorach znamy z XVI wieku. Łatwo przyjęły się one w krajach śródziemnomorskich, choć często uważane je za ładne, ale niekoniecznie smaczne. W krajach północy to warzywo miało jeszcze trudniej. W jednym z popularnych zielników opisano je jako trujące, porównano do wilczej jagody - dodaje. 

W Polsce pomidory jednak już się zadomowiły a nawet doczekały własnej piosenki.  

***

Tytuł audycji: Sztuka jedzenia

Prowadzi: Beata Kwiatkowska

Gość: Magdalena Tomaszewska-Bolałek (kulturoznawczyni), Natalia Mętrak-Ruda (autorka bloga Przeszłość od kuchni)

Data emisji: 03.05.2020

Godzina emisji: 13.08

pj