Frytki - skąd pochodzą i która jest najdroższa?

Ostatnia aktualizacja: 13.06.2021 15:48
Chrupiące, złociste, doskonałe, niezdrowe i kaloryczne takie są wszystkie frytki świata. Wciąż jednak trwa nierozstrzygnięty spór, który kraj jest ich ojczyzną. 
Rocznie w Belgii produkuje się 4,5 miliona ton tego przysmaku
Rocznie w Belgii produkuje się 4,5 miliona ton tego przysmakuFoto: Piyaset/Shutterstock.com

naleśniki crepe shutterstock 1200.jpg
Jak przemycić zdrowie w comfort foods

Do frytek przyznają się Belgowie, Francuzi i Amerykanie, ale i inne narody mają swoją wersję takich smażonych ziemniaków. Dziś najłatwiej je uznać za danie międzynarodowe, goszczące w niemal każdej kuchni, a nawet sztuce. 


Posłuchaj
20:12 czwórka sztuka jedzenia 13.06.2021.mp3 Skąd pochodzą frytki? (Czwórka/Sztuka jedzenia)

 

Amerykański rzeźbiarz szwedzkiego pochodzenia, Claes Oldenber słynie z instalacji kulinarnych w przestrzeni publicznej: wielka łyżeczka, a na niej wisienka. Jeśli pracuje w przestrzeni nowojorskich galerii to tam eksponuje frytki. - Nie lubię ich jeść, ale lubi pokazywać - przyznaje. 



W 1567 roku Hiszpanie sprowadzili ziemniaki do Europy. Do tego czasu warzywo to było znane tylko Indianom z Południowej Ameryki. - Frytki dziś kojarzą nam się z fastfoodem, niekoniecznie zdrowym, niekoniecznie nawet smacznym ,ale jest to taki produkt, któremu nie jesteśmy się w stanie oprzeć - mówi kulturoznawczyni Magdalena-Tomaszewska Bolałek. 

Historia frytek to historia ziemniaka

Ziemniaki trafiły do Europy po odkryciu Ameryki przez Kolumba. - Sam ziemniak nie kojarzył się Europejczykom z jedzeniem. Pierwsze ziemniaki trafiły do oranżerii jako rośliny ozdobne - mówi gość Czwórki. - Jednak tam się nie sprawdziły, nie spodobały się. W Polsce też zaczęły od "wizyty" w oranżerii. Trafiły tam po wyprawie wiedeńskiej Jana III Sobieskiego. Gdy nie doceniono ich walorów jako roślin ozdobnych zdecydowano się je wyrzucić. Trafiły do spalenia. Tam odkryto upieczone bulwy - opowiada. 

Dopiero w XIX wieku ziemniaki szturmem wzięły Europę. W XVII i XVIII już pojawiały się frytki uznawane były za produkt ekskluzywny, głównie przez ogromne ilości oleju potrzebne do ich przygotowania. 


zioła odporność rosliny zdrowie 1200.jpg
Dieta dla odporności. Sięgaj po super foods

Na ziemiach polskich frytki pojawiły się w XIX wieku, w książkach kucharskich pod koniec XIX wieku. - Z 1919 roku pochodzi książka "200 potraw z ziemniaków" - pod numerem 92 odnajdziemy "ziemniaki frit". Wtedy też był to produkt luksusowy - mówi specjalistka. 

Podobnie było w USA, gdzie frytki jadali prezydenci. 

Najdroższą frytką w historii, była wylicytowana na sumę 71 500 dolarów frytka o profilu Abrahama Lincolna.

Cały świat? 

Ziemniaki podbiły podniebienia Europejczyków, a XXI wiek przynosi ich ekspansję na wschód. Coraz częściej doceniane są w Chinach i Japonii.  - Ziemniak jest rośliną, która nie wymaga dobrej gleby, znosi niskie temperatury - mówi Magdalena Tomaszewska-Bolałek. 

Czytaj także:

Frytki są bohaterkami mody, sztuki, filmów, popkultury. O ile trudno powiedzieć, skąd frytki pochodzą, to z pewnością na ich popularność wpłynęło serwowanie ich w USA w barach typu fastfood. Kiedyś ekskluzywne i luksusowe dziś możemy kupić na każdym rogu, zwłaszcza w wakacyjncyh kurortach. 

***

Tytuł audycji: Sztuka jedzenia

Prowadzi: Beata Kwiatkowska

Gość: Magdalena Tomaszewska-Bolałek (kulturoznawczyni, autorka książek, m.in. e-booka "Polish table")

Data emisji: 13.06.2020

Godzina emisji: 13.09

pj

Czytaj także

Iza Rutkowska: moja sztuka nie potrzebuje galerii

Ostatnia aktualizacja: 10.04.2021 13:00
Jej pluszowy, sześciometrowy miś przemieszczał się po Warszawie, później dmuchany jeż integrował mieszkańców wrocławskiego podwórka. - Tworzę w przestrzeni miejskiej, a każda realizacja i kontakt z lokalnymi społecznościami uczy mnie wolności, naturalności, stymuluje wyobraźnię - opowiada projektantka i aktywistka Iza Rutkowska.
rozwiń zwiń
Czytaj także

Polskie akcenty kulinarne w kinie amerykańskim

Ostatnia aktualizacja: 02.05.2021 15:19
Zapraszamy w znany świat kuchni polskiej, tym razem w wersji eksportowej. Opowiadamy o polskich smaczkach, które podbiły świat dzięki temu, że znalazły się w amerykańskich produkcjach oraz stereotypach dotyczących naszej kuchni.
rozwiń zwiń