"Ojczysty - dodaj do ulubionych". Dlaczego komórka?

W cyklu "Ojczysty - dodaj do ulubionych" odsłaniamy tajemnice języka polskiego, w którym co jakiś czas pojawiają się nowe słowa. Jakiś czas temu jednym z nich została "komórka" - dlaczego angielski "mobile phon" nazwaliśmy właśnie tak?

Dlaczego telefon komórkowy nazywamy komórką? I czemu jest on komórkowy?

Foto: Shutterstock/Monkey Business Images

• Kampania społeczno-edukacyjna "Ojczysty dodaj do ulubionych" ma na celu propagowanie dbałości o poprawność polszczyzny oraz kształtowanie świadomości językowej Polaków.
• Anglosasi mają mobil phon, Niemcy Mobiltelefon, Czesi mobilki, a Polacy - komórki. 
• Słowo "komórka" jest uniwerbizacją: tak jak szkoła podstawowa to podstawówka, a stare miasto to starówka, tak też telefon komórkowy to komórka.

W ramach kampanii "Ojczysty - dodaj do ulubionych" w audycji "Pierwsze słyszę" poznajemy ciekawostki językowe. 

Specjaliści od języka polskiego z NCK piszą: niemal każdy z Anglosasów ma mobile phone. Niemiec weźmie w dłoń Mobiltelefon (albo potocznie Handy). Nawet nasi południowi słowiańscy sąsiedzi Czesi używają "mobilek" (mobil), a my - komórek. Skąd się te komórki wzięły?

Pełna - i podstawowa - nazwa urządzenia to telefon komórkowy. Słowo "komórka" jest uniwerbizacją: tak jak szkoła podstawowa to podstawówka, a stare miasto to starówka, tak też telefon komórkowy to komórka.

Obecność przymiotnika "komórkowy" w nazwie urządzenia, bez którego obecnie chyba nie wyobrażamy sobie życia, najlepiej i najprzystępniej tłumaczy prof. Mirosław Bańko, jeden z naszych najznakomitszych leksykografów: "Powody, dla których przenośne telefony są nazywane komórkowymi, mają związek z technologią telefonii komórkowej. Obszar, na którym ona działa, jest podzielony na małe pola (komórki), z których każde ma własną stację nadawczo-odbiorczą. Dzięki temu możemy się przemieszczać razem z telefonem i nie tracić kontaktu z rozmówcą, nie wiedząc nawet, że z jednej komórki przenieśliśmy się do drugiej".

Posłuchaj

01:24 czwórka pierwsze słyszę 02.04.2024 ojczysty komórka.mp3 "Ojczysty - dodaj do ulubionych". Czemu telefon nazywamy komórką? (Pierwsze słyszę/Czwórka)

 

 

Audycja powstała we współpracy z Narodowym Centrum Kultury.

___

Kampania społeczno-edukacyjna "Ojczysty - dodaj do ulubionych" ma na celu propagowanie dbałości o poprawność polszczyzny oraz kształtowanie świadomości językowej Polaków. Dziennikarze Czwórki angażują się w projekt, prezentując w formie dźwiękowej ciekawostki językowe.

Kolejnych odsłon będzie można posłuchać we wtorki i czwartki w porannej audycji "Pierwsze słyszę", po godz. 7.30. O pochodzeniu wyrażeń z życia codziennego opowie Martyna Matwiejuk. 

POSŁUCHAJ POPRZEDNICH ODCINKÓW <<<

 

Organizatorem akcji "Ojczysty - dodaj do ulubionych" jest Narodowe Centrum Kultury. Kampania trwa nieprzerwanie od 20 lutego 2012 roku - dnia poprzedzającego Międzynarodowy Dzień Języka Ojczystego. "Ojczysty - dodaj do ulubionych" to najpopularniejszy kanał prowadzony przez centralne instytucje kultury poświęcony poprawnej polszczyźnie.

***

Na kolejne odsłony cyklu we wtorki i czwartki, w porannej audycji "Pierwsze słyszę", po godz. 7.30 zaprosi Martyna Matwiejuk.

mat. pras./aw/wmkor