"Jedyne takie miejsce" w Muzeum Zamoyskich w Kozłówce

Historia rodu Zamoyskich 

Pałac okres świetności przeżywał za czasów Konstantego Zamoyskiego, który w 1903 r. założył tu ordynację. Dokonując przebudowy rezydencji, hrabia pragnął z niej uczynić jedną z najbardziej monumentalnych i reprezentacyjnych siedzib magnackich. Posiadłość otrzymał od swojego ojca Jana w 1870 roku. 

- Najważniejszy Zamoyski dla Kozłówki to był hrabia Konstanty, ale najważniejszy Zamoyski dla Zamoyskich to bez wątpienia wielki kanclerz i hetman Jan Zamoyski - zdradza Grażyna Antoniuk z Działu Edukacji, Informacji Muzealnej i Wydawnictw. 

Jan Zamoyski żył w XVI wieku. Wpisał się na karty historii jako człowiek, który zrobił oszałamiającą karierę. - Wywodził się ze średnio zamożnej szlachty. Jego ojciec zapisał mu tylko 4 wsie, a Jan Zamoyski swoim spadkobiercom zapisał już kilkadziesiąt miast, kilkaset wsi i Ordynację Zamoyską, która była jedną z największych na ziemiach polskich - dodaje Grażyna Antoniuk.  

Dalsze losy Kozłówki

W 1779 roku właścicielem kozłowieckiego pałacu został Aleksander Zamoyski, dla którego Kozłówka była odrębnym majątkiem. - Aleksander kupił ją prawdopodobnie dla swojej ukochanej żony - Marii Granowskiej. Nie nacieszyli się posiadłością długo, gdyż rok później Aleksander zmarł.

Zgodnie z porozumieniem rodzinnym po śmierci Aleksandra dobra kozłowieckie odziedziczyła jego siostra Anna Sapieżyna, a Maria otrzymała prawo dożywotniego użytkowania. W 1836 roku bratanek Anny Sapieżyny – Jan Zamoyski odkupił od ciotki klucz kozłowiecki a 10 lat później, po śmierci Marii Granowskiej przejął go w posiadanie. W Kozłówce nigdy nie zamieszkał. Podarował majątek swemu najstarszemu synowi – Konstantemu. Po Konstantym właścicielem pałacu w Kozłówce, był jego stryjeczny brat Adam.

Ostatnim panem na Kozłówce był syn Adama, Aleksander, w 1941 roku aresztowany przez Gestapo i więziony w Auschwitz oraz Dachau. Na miejscu pozostała żona Jadwiga, która jednak uciekła z Kozłówki w 1944 przed nadciągającymi ze wschodu Sowietami. Wszystko, co udało jej się zabrać z pałacu, spłonęło w Warszawie w trakcie powstania.

Pod nieobecność właścicielki dobrami zarządzała Aniela Zaleska, której, dzięki kontaktom w tworzonym właśnie komunistycznym rządzie w Lublinie, udało się już w 1944 roku nadać pałacowi status muzeum. To uchroniło obiekt przed grabieżą.

Podczas audycji  opowiedzieliśmy  o tym, jak wyglądało prywatne życie jednego z najbogatszych rodów w Polsce. Pokazaliśmy zachowane wnętrza, zbiory pamiątek i cenne kolekcje przywożone przez Zamoyskich z dalekich podróży. Zajrzymy do wozowni, rodowej kaplicy oraz pójdziemy na spacer po barokowym ogrodzie wzorowanym na najpiękniejszych założeniach z Francji.

Galeria Sztuki Socrealizmu 

Liczne dzieła socrealistyczne, przechowywane w magazynach instytucji podporządkowanych Ministerstwu Kultury i Sztuki, w latach 60. XX wieku zostały przekazane do Centralnej Składnicy Muzealnej, funkcjonującej w Kozłówce w latach 1955–1977. Zgromadzono tu duże zbiory polskiej sztuki z lat 40. i 50. XX wieku, których właścicielem jest obecnie Muzeum Zamoyskich w Kozłówce. Na początku lat 90. XX wieku w kozłowieckim muzeum zorganizowane zostały dwie wystawy czasowe, prezentujące wybrane prace z tych zbiorów.

- W 1977 roku funkcjonowała Centralna Składnica Muzealna Ministerstwa Kultury i Sztuki. To był centralny magazyn, który był własnością państwa polskiego - informuje Sławomir Grzechnik, kierownik Działu Zbiorów Sztuki Realizmu Socjalistycznego. - Zakładano, że w Polsce powinien funkcjonować taki magazyn, który będzie pełnił rolę składnicy - dodaje. 

W 1994 roku w Kozłówce otwarto pierwszą w Polsce i w Europie galerię, prezentującą dzieła polskiego socrealizmu oraz oficjalną sztukę PRL-u, która, choć odmienna stylowo, była jego ideową kontynuacją.

źródło: pl.art/Youtube

Akcent filmowy w Kozłówce

Muzeum Zamoyskich w Kozłówce przez lata gościło dziesiątki filmowych ekip. W Kozłówce powstawały też fragmenty seriali "Stawka większa niż życie" oraz "Czterej pancerni i pies", a także produkcje zagraniczne jak "Aryjska para". Na długo zapadła w pamięć wizyta twórców serialu o Arsenie Lupin. W Muzeum znajdują się skarby, jak np. element scenografii z filmu "Pan samochodzik i niesamowity dwór". 

***

Tytuł audycji: Jedyne takie miejsce

Prowadzi: Roman Czejarek

Goście: Anna Fic-Lazor (dyrektor Muzeum Zamoyskich w Kozłówce), Grażyna Antoniuk (Dział Edukacji, Informacji Muzealnej i Wydawnictw), Sławomir Grzechnik (Dział Zbiorów Sztuki Realizmu Socjalistycznego), Magdalena Plisak (Dział Zbiorów Dawnych), Jolanta Grzechnik (Dział Konserwacji), Elżbieta Dybała (Biblioteka), Karolina Wilkowicz (Dział Zbiorów Dawnych)

Data emisji: 30.01.2021 r. 

Godzina emisji: 9.00-12.00 

Muzeum/ans