Wielkim Splendorem wyróżnieni zostali Katarzyna Dąbrowska i Andrzej Mastalerz, którzy zaraz po gali zjawili się w studiu radiowej Jedynki.
- Jak się dowiedziałam, że dostałam nagrodę, to oszalałam ze szczęścia. Teatr Polskiego Radia to dla mnie bardzo ważne miejsce, pracuję tu od wielu lat. Bardzo pokochałam tę pracę. To praca bardzo szczególna, zupełnie inna niż w teatrze, w telewizji czy w filmie. Wymaga zupełnie innych umiejętności - uwrażliwienia na słowo, na dźwięk, na oddech, na ciszę, na pauzę, tembr głosu, na jego natężenie i na każdą najmniejszą intencję. Mikrofon jest bardzo czuły. Trzeba z nim pracować bardzo czujnie. Trzeba być bardzo delikatnym i bardzo uważnym. Bardzo świadomym tego, co się do tej małej skrzyneczki przekazuje, bo to sobie leci później w świat i ma takie zadanie, żeby opowiadać naszymi ustami te historie, żeby wzruszać, żeby objaśniać świat - powiedziała w audycji "Wieczór z Jedynką" Katarzyna Dąbrowska.
Wśród dotychczasowych laureatów Wielkiego Splendora jest wielu wybitnych aktorów. Andrzej Mastalerz podkreślił, że miał to szczęście z wieloma z nich pracować. - Każdy tego rodzaju kontakt to było wielkie przeżycie, wielkie doświadczenie. Ja wcale nie ukrawam tego, że ja dzięki tym kontaktom, między innymi, jestem na takiej drodze zawodowej, tu gdzie jestem. To jest naturalna kolej rzeczy - człowiek wstępuje w zawód, to jest zawód rzemieślniczy, musi się mieć od kogo uczyć. Jeśli nie ma się od kogo uczyć, to tak naprawdę nic z tego nie będzie. Oczywiście ta relacja mistrz-uczeń to musi być do jakiegoś momentu. Później ta pępowina musi zostać przecięta. Jak to powiedział mędrzec Dalekiego Wschodu: musisz mieć mistrza, by go potem zanegować - wskazał aktor.
Zapraszamy do wysłuchania całej rozmowy, w której Katarzyna Dąbrowska i Andrzej Mastalerz opowiedzieli o swojej przygodzie z radiem. W audycji "Wieczór z Jedynką" można także posłuchać relacji z uroczystości wręczenia nagród Teatru Polskiego Radia.
Andrzej Mastalerz. Fot. Piotr Piorun
W tym roku nagrodę Splendora Splendorów otrzymał Krzysztof Globisz, nagrodę Honorowy Wielki Splendor otrzymała redakcja miesięcznika poświęconego dramaturgii "Dialog", nagrodę Arete za debiuty aktorskie otrzymali: Justyna Kowalska i Łukasz Borkowski, nagrodę Talanton za debiut dramaturgiczny otrzymała Alina Moś-Kerger, nagrodę Don Kichot dla najlepszego debiutującego reżysera otrzymał Mariusz Bieliński a nagrodę Aojde za debiut muzyczny otrzymał Hadrian Filip Tabędzki.
Wielki Splendor
Wielki Splendor to nagroda Teatru Polskiego Radia wręczana od 1988 roku - za wybitne kreacje w słuchowiskach oraz twórczy wkład na rzecz rozwoju i umacniania rangi radia artystycznego w Polsce. Przyznaje ją zespół artystyczny Teatru Polskiego Radia.
Wśród dotychczasowych laureatów Wielkiego Splendora są m.in. Zbigniew Zapasiewicz, Gustaw Holoubek, Krzysztof Kowalewski, Irena Kwiatkowska, Franciszek Pieczka, Stanisława Celińska, Danuta Stenka, Marian Opania, Krzysztof Kolberger, Henryk Talar, Magdalena Zawadzka, Teresa Budzisz-Krzyżanowska i Wiktor Zborowski, Ewa Wiśniewska, Andrzej Ferenc, Elżbieta Kijowska i Jerzy Trela. W ubiegłym roku statuetki od Janusza Kukuły - Dyrektora Teatru Polskiego Radia - odebrali Ewa Kania i Arkadiusz Bazak.
Od 2006 roku przyznawana jest również nagroda specjalna - Splendor Splendorów im. Krzysztofa Zaleskiego dla wybitnych postaci kultury. Laureatami tego prestiżowego wyróżnienia są: Wiesław Michnikowski, Mirosława Dubrawska, Ignacy Gogolewski, Stanisław Brudny, Ludmiła Dobrowolska-Łączyńska, Kazimierz Kaczor, Olgierd Łukaszewicz, Irena Jun, Piotr Fronczewski, Wojciech Pszoniak, Jan Matyjaszkiewicz, Henryk Rozen czy Jan Englert oraz - w ubiegłym roku - Andrzej Seweryn.
Ponadto okazjonalnie przyznawany jest również Honorowy Wielki Splendor za całokształt dorobku twórczego w dziedzinie reżyserii, pisarstwa radiowego lub kompozycji muzycznej. To zaszczytne wyróżnienie otrzymali dotychczas: Zbigniew Kopalko, Juliusz Owidzki, Andrzej Mularczyk, Andrzej Zakrzewski, Henryk Bardijewski, Wieńczysław Gliński, Edward Pałłasz, Jerzy Górzański, Kazimierz Orłoś, Adam Marszałek, Piotr Moss, Marian Szałkowski, Anna Retmaniak, Maria Chludzińska, Jacek Snopkiewicz, Zofia Posmysz, zespół twórców i realizatorów powieści radiowej "Matysiakowie", Instytut Teatralny im. Zbigniewa Raszewskiego w Warszawie, a w ubiegłym roku Teatr Telewizji Polskiej.
Od 2010 roku wręczany jest także Tele-Splendor im. Włodzimierza Ławniczaka, nagroda ustanowiona dla wyróżnienia twórców swobodnie poruszających się w świecie słuchowisk i spektakli telewizyjnych. Jej pierwszym laureatem został Andrzej Bart - powieściopisarz, scenarzysta i reżyser, a w kolejnych latach statuetki odbierali: Janusz Zaorski, Janusz Głowacki, Piotr Müldner-Nieckowski, Stanisław Brejdygant, Ingmar Villqist, Andrzej Zaorski, Krzysztof Ścierański, a w 2018 roku Ewa Dałkowska.
Teatr wyobraźni
Teatr Polskiego Radia działa od 29 listopada 1925 roku. Nadano wówczas pierwsze słuchowisko - "Warszawiankę" Stanisława Wyspiańskiego w reżyserii Mikołaja Alojzego Kaszyna, ówczesnego kierownika programowego. Audycja uświetniła obchody 95. rocznicy wybuchu Powstania Listopadowego. Odegrano ją "na żywo" i nie została utrwalona. Relacje o tym spektaklu pochodzą ze wspomnień świadków i recenzji krytyków.
Wiodącym tematem muzycznym była tytułowa pieśń, grana na fortepianie lub śpiewana przez chór. Dużym wyzwaniem dla artystów okazało się wywołanie odpowiednich efektów dźwiękowych, ze względu na o wiele skromniejsze niż dzisiaj możliwości. Na przykład odgłos przemarszu piechoty oddano za pomocą pocierania szczotkami ryżowymi o meble.
W 1926 roku radiowy teatr zaczął działać już przed mikrofonami Polskiego Radia - spółki akcyjnej, która otrzymała koncesję na nadawanie i przejęła stery rozwoju radiofonii po Polskim Towarzystwie Radiotechnicznym. Do 1939 roku w radiowym teatrze dominował dramat klasyczny. Zaczęły też powstawać słuchowiska oryginalne, pisane z myślą o realizacji radiowej. Pierwszym był "Pogrzeb Kiejstuta" Witolda Hulewicza, odegrany w rozgłośni Polskiego Radia w Wilnie, w maju 1928 roku.
Po drugiej wojnie światowej przygotowywano adaptacje dramatu teatralnego, poezji, powieści oraz dialogu filozoficznego. Istnieje też tradycja polskiej opery radiowej. Od 1956 roku w teatrze emitowana jest powieść radiowa "Matysiakowie" a od 1960 - "W Jezioranach".
Współczesny Teatr Polskiego Radia zajmuje się produkcją i nadawaniem słuchowisk, będących najczęściej realizacjami utworów scenicznych. Szczególną formą są powieści dźwiękowe w odcinkach i adaptacje prozy. Teatr Polskiego Radia przygotowuje kilkanaście premier rocznie.
Od 2001 roku w Sopocie odbywa się Festiwal Teatru Polskiego Radia i Telewizji Polskiej "Dwa Teatry", podczas którego prezentowane są najlepsze słuchowiska oraz spektakle telewizyjne.
Teatr Polskiego Radia został uhonorowany licznymi nagrodami, w tym zagranicznymi - na konkursie Prix Italia czy chorwackim Międzynarodowym Festiwalu Sztuki Radiowej Prix Marulić. W 2011 roku zdobył tytuł Kuźni Mistrzów Mowy Polskiej. W 2015 roku został nagrodzony Złotym Berłem przyznanym przez Fundację Kultury Polskiej i Bank Millenium.
***
Tytuł audycji: Wieczór z Jedynką
Prowadzi: Małgorzata Raducha
Goście: Katarzyna Dąbrowska i Andrzej Mastalerz (aktorzy)
Data emisji: 2.12.2019 r.
Godzina emisji: 23.05
kk
MECENAS GALI:
