Berenike zostało założone w III w. p.n.e. przez faraona Ptolemeusza II jako port przeładunkowy dla transportu słoni afrykańskich. Miasto istniało niemal 8 stuleci. Na przełomie er panowali tu Rzymianie, a potem kontrolę nad tym miejscem przejęli pustynni nomadowie - Blemiowie. I to za ich czasów - w IV-V w. n.e. - w owej kaplicy odbywały się tajemnicze rytuały, w których główną rolę odgrywały sokoły. Miało to zapewne związek z dawnym egipskim bogiem - Horusem - przedstawianym z głową tego właśnie ptaka.
Od 2008 roku członkiem polsko-amerykańskiej misji, która prowadzi prace badawcze w Berenike jest prof. Marta Osypińska, archeozoolog z Instytutu Archeologii Uniwersytetu Wrocławskiego. W niedawno zakończonym sezonie archeolodzy odsłonili budynek kaplicy sokołów. - Był to właściwie przypadek. Ekspedycja naszych kolegów z Hiszpanii nie dostała pozwoleń na pracę w górach, gdzie pracują na terenie kopalni szmaragdów i postanowili zostali z nami w Berenike - mówi prof. Osypińska. - Szef misji szacował, że mogą tam się znajdować budynki administracyjne, liczył na ostrakony, dokumenty i stąd decyzja, żeby podjęli badania na tym niewielkim terenie - mówi gość Jedynki.
Szkielety bezgłowych sokołów
Przed rozpoczęciem badań, nikt nie wiedział, jaka była funkcja budynku. - Z planów geodezyjnych wynikało, że tam są budynki o kamiennych ścianach. Podczas badań okazało się, że w centralnej części tego budynku są resztki postumentu, a wokół niego archeolodzy znaleźli mnóstwo szczątków kostnych zwierzęcych. Przynieśli mi je do pracowni i okazało się, że są to fragmenty kości ptaków drapieżnych w różnym wieku i różnych rozmiarów. Udało mi się precyzyjnie ustalić, że pochodziły od trzech gatunków sokołów - opowiada prof. Marta Osypińska.
Co ciekawe, nie zachowały się pozostałości ich czaszek. Jednak pod koniec kilkutygodniowych wykopalisk badacze natknęli się w narożniku budynku na wkopany garnek położony do góry dnem. - Pod koniec badań, wewnątrz budynku, kiedy archeolodzy doczyszczali podłogę, znaleźli naczynie odwrócone do góry dnem i po odwróceniu okazało się, że pod nim leżał kompletny szkielet razem z czaszką pięknego sokoła, ułożony dość starannie ze złożonymi skrzydłami i przykryty garnkiem - podkreśla rozmówczyni Katarzyny Kobyleckiej.
23:29 Jedynka/Eureka - 2.12.2022.mp3 W Berenike odkryto kaplicę, w której czczono sokoły (Eureka/Jedynka)
W audycji także:
- Warszawa XIV wieku
Sensacyjne odkrycie średniowiecznej konstrukcji drewnianej w bezpośrednim sąsiedztwie Zamku Królewskiego skłoniło archeologów i dyrekcję Zamku do podjęcia decyzji o wycięciu, konserwacji i wyeksponowaniu fragmentu umocnień grodu książąt mazowieckich. Wystawa prezentująca ten wczesny etap kształtowania się książęcej siedziby została właśnie otwarta w Piwnicy Studziennej Zamku Królewskiego.
Gośćmi audycji byli: Agnieszka Bocheńska i Jan Łoziński z Sekcji Archeologii Zamku Królewskiego w Warszawie.
Czytaj także:
***
Tytuł audycji: Eureka
Prowadzi: Katarzyna Kobylecka
Goście: prof. Marta Osypińska (archeozoolog z Instytutu Archeologii Uniwersytetu Wrocławskiego, członek polsko-amerykańskiej misji wykopaliskowej w Berenike), Agnieszka Bocheńska i Jan Łoziński (Sekcja Archeologii Zamku Królewskiego w Warszawie)
Data emisji: 2.12.2022 r.
Godzina emisji: 19.30
ans
