Niewidzialna przemoc istnieje. Jak ją rozpoznać?

Drobne siniaki, a czasem poważne obrażenia. Co złego mogą zrobić rodzice własnym dzieciom? Okazuje się, że całkiem sporo. I chociaż konstytucyjny zakaz stosowania kar fizycznych został wprowadzony w 2010 roku, to wyniki badań wciąż pokazują, że aż jedna trzecia Polaków o tym nie wie. Pozostali krzywdzą swoje dzieci ze świadomością, że łamią prawo.

Jak reagować na przemoc?

Foto: Zwiebackesser/Shutterstock

Według danych zgromadzonych w ramach "Diagnozy przemocy wobec dzieci w Polsce" aż ośmioro na dziesięcioro dzieci doświadczyło jakiejś formy przemocy, wliczając także rówieśniczą. Natomiast 30% dzieci padło ofiarami przemocy ze strony bliskich dorosłych. – Kiedyś spotkałam się z taką opinią, że nadużywanie siły wobec dzieci, jest pokazaniem własnej bezsilności. Bo jeżeli nie mamy żadnych argumentów, skończyła się nam siła i cierpliwość, to najłatwiej uderzyć słabszego od siebie – przekonuje Ewelina Bąkowska, mama dwuletniej Zuzi i siedmioletniej Kariny. – Mnie nie raz skończyły się siły i argumenty, ale wtedy wychodziłam z pokoju na kilka głębszych oddechów i pomagało. Wracałam, a potem kontynuowaliśmy rozmowę.

Jak się jednak okazuje przemoc stosowana wobec dzieci wcale nie jest tylko tą fizyczną. Często znacznie gorszą jest ta, po której nie zostają żadne ślady. - Wiadomości, które otrzymujemy w poradni mailowej Pogotowia Niebieska Linia, często dotyczą przemocy psychicznej i są utrzymane w podobnym tonie. Nierzadko osoba krzywdzona zastanawia się, czy dobrze ocenia sytuację, czy to co się z nią dzieje, jest efektem przemocy i czy można coś z tym zrobić – mówi Justyna Antolak-Szymańska – psycholożka, konsultantka Ogólnopolskiego Pogotowia dla Ofiar Przemocy w Rodzinie, współpracowniczka Stowarzyszenia na Rzecz Przeciwdziałania Przemocy w Rodzinie "Niebieska Linia".

Zdaniem ekspertki wiele osób posługuje się stereotypami: "nie pije, nie bije, czego ty od niego chcesz", "to są tylko słowa", "nie znasz się na żartach, jesteś przewrażliwiona" itp. Wszystko dlatego, że w powszechnej ocenie przemoc psychiczna ma mniejsze konsekwencje niż przemoc fizyczna.

Jak pokazują jednak badania, osoby krzywdzone, uznają przemoc psychiczną za najbardziej dotkliwą i ma ona tak samo szkodliwy wpływ na zdrowie jak i fizyczna. - Osoby doznające przemocy psychicznej czują, że nie mają wystarczających "dowodów" na to, co się dzieje i dlatego nie można nic z tym zrobić – dodaje psycholog. Nie jest to jednak prawdą, bo chociaż przemoc psychiczna jest trudniejsza do rozpoznania, to również jest karalna i można się przed nią bronić – np. poprzez uruchomienie procedury "Niebieskie Karty" lub zgłoszenie na policji podejrzenia popełnienia przestępstwa znęcania się nad rodziną, określonego w art. 207 Kodeksu Karnego.

Zdaniem Eweliny Bąkowskiej, do stosowania zarówno przemocy psychicznej jak i fizycznej przyczynia się każdy, który się jej nie przeciwstawia. – Mieszkam w wysokim bloku, gdzie lokatorzy często się zmieniają. Dwa razy miałam już okazje być mimowolnym świadkiem przemocy pierwszym razem fizycznej, za drugim razem były to krzyki, wyzwiska i groźby. Za każdym razem informowałam o tym policję. Niedawno osoba, która była ofiarą podziękowała mi za pomoc. Uważam, że warto nie być obojętnym i trzeba przerwać ten łańcuch milczenia – dodaje mama dwóch córek.

Marta Kawalec

O różnych formach stosowania przemocy można posłuchać w wybranych wydaniach audycji "Strefa Rodzica" w Polskim Radiu Dzieciom.

•  Czy Polska zmierza w stronę wychowania bez przemocy? Badania, statystyki i rozwiązania
• W czwartek 7 listopada w audycji prowadzonej przez  Karinę Terzoni, będzie można usłyszeć o tym, że: „Hejt nie jest ok”. Zaproszeni goście opowiedzą o zjawisku nienawiści w internecie. Gościem audycji będzie Ewa Abart
• Natomiast 10 listopada temat: „Głąby, leniuchy i łobuzy, czyli w jaki sposób odzywamy się do dzieci i czy takie określenia mogą zostawić ślad w ich psychice?

"Strefa rodzica" codziennie w Polskim Radiu Dzieciom od 21.00 do 23.00. Zaapraszamy!

* * *  

Od ponad dziewięciu lat Polskie Radio Dzieciom wspiera rodziców w trudnej codzienności, nadając audycję "Strefa rodzica", w której praktykę naszego życia można skonfrontować z teorią i wieloma dobrymi radami. Zadajemy wnikliwe pytania specjalistom, dotyczące szeroko rozumianego rodzicielstwa, wychowania czy zdrowia. W wakacje, które sprzyjają różnym aktywnościom rodzinnym, rozmawiamy również o tym, jak zadbać o bliskość w relacji partnerskiej, czy prawach osób podróżujących.

• W wakacje dajemy wytchnienie. "Strefa rodzica" - rodzicielska codzienność w jednej audycji

Więcej podcastów "Strefa rodzica - Rozmowy z ekspertami" na platformie podcasty.polskierdio.pl. 

Polskie Radio Dzieciom - nadajemy na dziecięcej fali!