Tureccy archeolodzy znaleźli właśnie najlepiej zachowany starożytny wrak w historii.
Odkrycie miało miejsce w Yenikapı, gdzie na miejscu planowanej stacji metra od 2004 roku prowadzone są badania wykopaliskowe.
Pierwszym odkryciem był sam port Teodozjusza, pozostający w użyciu pomiędzy V i X wiekiem n.e. Potem okazało się, że historia Yenikapi rozpoczęła się jeszcze wcześniej, bo 8 500 lat temu, o czym świadczyły szkielety z tego okresu. Mówiąc krótko, zanim na wybrzeżu powstanie wielki terminal komunikacji lokalnej, archeolodzy muszą zbadać zawartość starożytnego portu, odnaleźć wszystkie groby, naczynia, fragmenty ceramiki i... statki.
To nie pierwszy odkryty w Yenikapi statek, ale z pewnością najlepiej zachowany – i to na skalę światową. Ma pochodzić z IV lub V wieku. Prawdopodobnie zatonął podczas sztormu, ale jego ładunek, jak i on sam znajdują się w doskonałym stanie. Należał do bizantyjskich kupców. Ma ok. 16 m długości i załadowany jest dziesiątkami naczyń. W amforach przewożono ryby, migdały, orzechy laskowe, oliwki i brzoskwinie. Naukowcy mogą to zbadać bardzo dokładnie, ponieważ wrak przez wieki spoczywał w mule, bez dostępu powietrza, a to pozwala zachować się materiałom pochodzenia organicznego.
- Będziemy potrzebowali kilku miesięcy na zupełne wydobycie statku – mówi archeolog Songül Çoban. Badacze muszą być szczególnie ostrożni, aby nie zniszczyć oszałamiającego znaleziska.
Wrak leży dzisiaj aż 5 m poniżej obecnego poziomu morza. To najlepszy przykład starożytnego wraku – zachowała się zarówno jego struktura, jak i ładunek. Do jego budowy użyto brązowych gwoździ, co, jak się sądzi, stało się powszechną praktyką w IV lub V wieku. Wcześniej używano drewnianych kołków. Do wydatowania wraku posłużą także odkryte na nim amfory i inne zabytki.
W Porcie Teodozjusza odkryto, jak dotąd, 40 000 zabytków, a na aprobatę archeologów oczekuje dalsze 150 000 wydobytych już fragmentów. Port może poszczycić się największą na świecie ilością odkrytych wraków: 35. Tonęły tutaj pomiędzy V i XI wiekiem. 30 z nich to kupieckie żaglowce, reszta to galery, napędzane wiosłami.
Na wykopaliskach od 2004 roku bez przerwy pracuje stała ekipa 45 archeologów i 265 innych pracowników technicznych (w tym architektów, konserwatorów i dokumentalistów). Terminal metra nie powstanie z pewnością jeszcze bardzo długo.
(ew/Past Horizons)
